ذبیح‌الله مهرابخانی؛ شهید بهایی جنگ ایران و عراق

کیان ثابتی: جمهوری اسلامی بیش از چهار دهه است که شهروندان بهایی ساکن ایران را از حقوق شهروندی، حتی حق شهادت در راه وطن، محروم کرده است. در دوران جنگ، جمهوری اسلامی، هیچ‌کدام از معتقدان آیین بهایی را به عنوان شهید نپذیرفت و از اعطای تسهیلات و امکانات به بهاییان کشته یا معلول‌شده خودداری کرد. بعضی از شهدای بهایی را نیز به‌رغم آن‌که در فرم ثبت نام سربازی، خود را بهایی معرفی کرده بودند، بدون اطلاع خانواده‌شان به عنوان مسلمان دفن کردند. «ذبیح‌الله مهرابخانی»، یکی از شهدای جنگ است که بر خلاف اعتقاداتش به خاک سپرده شد. موارد مشابه در چند استان دیگر هم وجود دارد که به مرور سرگذشت ایشان منتشر خواهد شد.
کودکی و نوجوانی ذبیح‌الله چگونه گذشت؟

ذبیح‌الله مهرابخانی در اول خرداد سال ۱۳۴۱ در روستای «نصرت‌آباد بایه» از توابع شهرستان «بویین‌زهرا»، استان قزوین در خانواده‌ای بهایی به دنیا آمد. پدرش، «احمد مهرابخانی» و مادرش، «مبعث» نام داشتند. آن‌ها از بهاییان روستای «کَکین» بویین‌زهرا بودند. چندین دهه پیش از انقلاب اسلامی، کدخدای ده ککین که بزرگ خاندان مهرابخانی بوده، بهایی شد و در پی او، اکثر مهرابخانی‌ها به آیین بهایی ایمان آوردند. احمد و مبعث پس از ازدواج در روستای «دستگرد» به نصرت‌آباد بایه که هیچ فرد بهایی در آن زندگی نمی‌کرد، مهاجرت کردند. در نصرت‌آباد، احمد مهرابخانی (پدر) به کشاورزی مشغول شد و مبعث (مادر) هم به امور خانه وبچه‌داری می‌پرداخت.

در دهه چهل، بسیاری از روستاهای ایران از داشتن مدرسه متوسطه محروم بودند که نصرت‌آباد و روستاهای اطرافش از جمله این روستاها به شمار می‌رفتند. برای روستاییان، رفتن به مدارس قزوین یا بویین‌زهرا احتیاج به صرف هزینه و وقت زیادی داشت که بسیاری از آن‌ها از عهده انجامش بر نمی‌آمدند. این مشکل موجب شد تا ذبیح‌الله نتواند به درس خواندن ادامه دهد و پس از پایان ابتدایی تحصیل را رها کرد. ذبیح‌الله تا پیش از خدمت سربازی همراه با پدر کشاورزی می‌کردند.

ذبیح‌الله نوجوان پُر شر و شور و شادی بود. او از کودکی علاقه به حفظ کردن ادعیه و مناجات‌های بهایی داشت و آن‌ها را بلند می‌خواند که مورد تشویق خانواده‌اش قرار می‌گرفت. ذبیح‌الله بین بچه ها به امانت‌داری مشهور بود و به‌خاطر همین خصیصه، او را انباردار مدرسه کرده بودند و مسئول پخش تغذیه رایگان مدرسه روستا بود.

ارتباط بین مسلمانان و بهاییان در روستا چگونه بود؟

در طی سال‌ها سکونت خانواده مهرابخانی در روستای نصرت‌آباد، بین آن‌ها و مسلمانان روستا اختلافی نبود و با همدیگر در صلح و آرامش کار و زندگی می‌کردند. اما در جریان انقلاب و پس از استقرار جمهوری اسلامی در ایران، کم‌کم با تحریک پیش‌نماز روستا، آزار و اذیت بهاییان که سه، چهار خانوار بیشتر نبودند، آغاز شد.

چرا ذبیح‌الله به سربازی رفت؟

ذبیح‌الله وقتی به سن مشمولیت رسید، چون شرایط سخت جنگی را در مملکت می‌دید و علاقه‌مند بود تا کاری برای وطنش انجام دهد، خود را برای انجام خدمت وظیفه معرفی کرد و در اواسط سال ۱۳۵۹ به سربازی اعزام شد. او در فرم ثبت‌نام مثل بهاییان دیگر، اعتقاد خود را کتمان نکرد و نوشت که بهایی است. در آن زمان، نصرت‌آباد سه خانواده بهایی داشت که با فواصل زمانی مختلف مشمولان این خانواده‌ها به سربازی رفتند. این سه جوان بهایی، ذبیح‌الله شهید شد، شوهر خواهرش، (بهرامی) یکی از چشمان خود را در جنگ از دست داد و جانباز شد؛ ولی به دلیل بهایی بودن از طرف بنیاد شهید جانباز پذیرفته نشد و مزایایی به او تعلق نگرفت. آخرین نفر هم مدتی در کشور عراق اسیر بود.

ذبیح‌الله مهرابخانی چگونه به شهادت رسید؟

در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز جمعه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱، یکی از بزرگترین عملیات نیروهای مسلح ایران تحت عنوان «الی بیت‌المقدس» یا «بیت‌المقدس» به فرماندهی «علی صیاد شیرازی» با هدف بیرون راندن نیروهای عراقی و دستیابی به مرزهای بین‌المللی آغاز شد. این عملیات سه هفته به طول انجامید و در پایان، خرمشهر پس از ۵۷۸ روز اشغال، آزاد شد.

ذبیح‌الله مهرابخانی در این عملیات همراه با لشکر ۱۶ زرهی قزوین شرکت داشت. ذبیح‌الله، یک هفته پیش از تولد بیست سالگی در حالی که تنها سه ماه به پایان خدمتش مانده بود، در بیست و سوم اردیبهشت ۱۳۶۱، اطراف رود کارون در نزدیکی خرمشهر بر اثر اصابت گلوله جانش را در راه وطن از دست داد.

چگونه ذبیح‌الله مهرابخانی بهایی به عنوان مسلمان دفن شد؟

ذبیح‌الله مهرابخانی، نخستین شهید جنگ در روستای نصرت‌آباد بایه بود. وقتی خبر شهادت ذبیح‌الله به روستا رسید، متعصبین روستا به سرکردگی پیش‌نماز روستا به نام «شیخ اسدالله» تحرکاتی علیه خانواده مهرابخانی آغاز کردند. برای آن‌ها قابل پذیرش نبود که از بین جوانان روستا که به جبهه اعزام شده بودند، یک فرد بهایی شهید شده باشد؛ به همین دلیل به چاره‌اندیشی افتادند.

شیخ اسدالله با نفوذ و آشنایی، بدون اطلاع و اجازه خانواده مهرابخانی، ترتیب دفن ذبیح‌الله را به عنوان شهید مسلمان در گلزار شهدای قزوین (امام‌زاده حسین) داد. وقتی این اقدام او، مورد اعتراض پدر و مادر ذبیح‌الله قرار گرفت، شیخ اسدالله در پاسخ گفت: «ذبیح در آخرین مرخصی به او گفته که مسلمان شده است.»

پدر و مادر دلشکسته که دوست داشتند، فرزند از دست‌داده خود را طبق اعتقادات مذهبی خانواده به خاک بسپارند، از شیخ اسدالله خواستند تا مدرکی برای ادعایش نشان دهد؛ ولی او حاضر به ارائه مدرک یا پاسخگویی نبود. مهرابخانی‌ها پرسیدند که چرا فرزندشان، مسلمان شدن خود را به یکی از اعضای خانواده‌اش نگفته است و تا آخرین مرخصی هم مثل یک فرد بهایی، رفتار و احکام این دین را اجرا می‌کرده است و یا چرا هیچ‌کدام از اهالی روستا از اسلام آوردن او اطلاع ندارند، باز هم از طرف شیخ اسدالله پاسخی نشنیدند. آنان گفتند چرا تا آن روز که پسرشان بیست و یک ماه خدمت کرده، همه با او مثل یک بهایی رفتار می‌کردند؛ ولی حالا که شهید شده، می‌گویند مسلمان بوده است!

اعتراضات و پیگیری‌های احمد و مبعث مهرابخانی بی‌نتیجه بود، آن‌ها دو روستایی‌نشین ساده بودند که هیچ فردی یا مسئولی را در قزوین نمی‌شناختند تا آن‌ها را راهنمایی و کمک کند؛ هر چند هیچ مسئولی هم خود را برای کمک به یک بهایی به دردسر نمی‌انداخت. در آن شرایط، شوک از دست دادن ناگهانی پسرشان هم مزید علت شده بود تا دست آن‌ها از هر اقدامی کوتاه شود. پدر و مادر شهید ذبیح‌الله مهرابخانی با فرزندشان وداع کردند؛ در حالی که در قلبشان به بهایی بودن پسرشان تا آخرین لحظه حیاتش اطمینان داشتند.

اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی

خبرنامه

با عضویت در خبرنامه از آخرین اطلاعات منتشر شده در سایت آگاه شوید

دیگر خبرها

اخبار

شهدای بهایی جنگ ایران و عراق؛ فرهاد زاهدی

«فرمانده فرهاد می‌گفت باید به خانواده فرهاد عزیز تسلیت گفت که چنین فرزند شجاع و رشیدی را تربیت کردند. او با به خطر انداختن خودش جان ما را نجات داد. فرهاد می‌توانست مثل نگهبان‌ها خودش را تسلیم کند و زنده بماند، ولی این کار را نکرد و با فدا کردن جان خود، جان ما را نجات داد.»

این‌ها سخنان یکی از هم‌رزمان شهید فرهاد زاهدی است؛ شهیدی که جانش را در راه حفظ وطن و مردمش داد، ولی به دلیل بهایی‌ بودن از سوی بنیاد شهید عنوان شهید نگرفت.

اخبار

مهرداد بادکوبه؛ شهید بهایی جنگ ایران و عراق

«در ارتباط با پرونده شهید مهرداد بادکوبه به اطلاع می‌رساند که پدر نامبرده به علت عضویت در گروه فرقه ضاله بهاییت از شهرداری اخراج و چون هنوز در آن گمراهی به‌سر می‌برند، بنیاد پرونده ایشان را پس از اطلاع مسدود نموده است و از تاریخ ۲۲/ ۹/ ۶۲ به بعد بنیاد هیچ‌گونه اقدامی مگر با دستور مرکز انجام نخواهد داد.»

این نامه، پاسخ بنیاد شهید اصفهان به دادگستری جمهوری اسلامی ایران در مورد وضعیت سرباز وظیفه شهید، «مهرداد بادکوبه» است. در این نامه به صراحت بیان شده که شهادت مهرداد بادکوبه در جریان جنگ مورد تایید است؛ ولی به دلیل بهایی ‌بودن خود و خانواده‌اش پرونده او در بنیاد شهید بایگانی می‌شود. نام این سرباز شهید هم در هیچ فهرستی از شهدای جنگ ثبت نشده است.

درباره ما

در این وبسایت اطلاعات مربوط به ادیان و مذاهب ایران گردآوری شده ودر درسترس شما قرار دارد. با مراجعه به فهرست و گزینه‌های سایت، به این اطلاعات دسترسی پیدا خواهید کرد. 

© Copyright Off-Centre Productions 2021