اطلس اقلیت‌های دینی ایران

کلیسای میناس مقدس؛ یادگار دوران قاجار در ده ونک

دی ۵, ۱۴۰۰

رزا شرفی، شهروندخبرنگار، تهران: در روزگاری که محله امروزی «ونک» در تهران یکی از آبادی‌های «شمیران» بود و به جای ساختمان‌ها و برج‌های سر به فلک کشیده، تا چشم کار می‌کرد مزارع کشاورزی و باغ‌های سرسبز در میان تپه‌های اطراف آن دیده می‌شدند، بخشی از آبادی ونک به «ونک ارامنه» مشهور بود. کلیسای «میناس مقدس» یکی از یادگارهای همان دوران است؛ دوران حکومت «محمد شاه قاجار» که گروهی از ارامنه در بخش شرقی آبادی ونک ساکن شدند.

***

گفته می‌شود «میرزا آقاسی»، صدراعظم «محمدشاه قاجار» برای تامین علوفه قشون دولتی، ۱۳ خانواده ارمنی را از چهارمحال و بختیاری و اصفهان برای کشاورزی به تهران آورد. بعدها برای آن‌ها در نزدیکی زمین‌های کشاورزی، قلعه‌‌ای ساخته شد و با سکونت این خانواده‌ها در بخش شرقی آبادی ونک، این محله به «ونک ارامنه» شهرت پیدا کرد.

اگرچه اکنون از قلعه ونک ارامنه خبری نیست اما کلیسای «میناس مقدس» (ساخت ۱۲۳۵ خورشیدی) یادگاری آن قلعه خاطره برانگیز است که تا به امروز پابرجا مانده است.

در پیشینه ساخت کلیسای میناس مقدس آمده است که «حسن مستوفی‌الممالک» در سال ۱۲۳۵ خورشیدی (۱۸۵۶ میلادی) این کلیسا را برای ارمنیان ده ونک به هزینه خود ساخت. مستوفی‌الممالک صلیبی از برنز به کلیسا اهدا کرده‌ بود. روی صلیب، این عبارت حک شده‌ است: «مستوفی‌الممالک ونک فی شهر ذیقعده الحرام ۱۲۷۸».

کلیسا دارای پلان مستطیلی شکل با سمت شرق به غرب است به طول ۱۷ متر و عرض ۹/۵ متر. مصالح به کار رفته در آن، آجر و خشت است. دیوارهای داخلی کلیسا با گچ پوشانده شده‌اند و سقف آن توسط شش ستون که قبلاً از جنس چوب بوده‌، محافظت می‌شوند. سطح بنای کلیسا از سطح حیاط آن دو پله پایین‌تر قرار دارد و دارای نورگیرهایی در سه سمت بنا است. سه ورودی در سمت غربی و جنوبی مشاهده می‌شود که در بالای ورودی جنوبی، ناقوس‌خانه کوچک کلیسا قرار دارد.

کلیسای میناس مقدس در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۶۸۰، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

«روبرت» یک مهندس معمار ارمنی است و مطالعه روی طرح و نقشه بناهای قدیمی یکی از علاقه‌مندی‌هایش است. او درباره درباره تفاوت کلیساهای ارامنه با دیگر شاخه‌های مسیحیت می‌گوید: «کلیساهای ارمنیان با سبک معماری خاصی که دارند، به راحتی از کلیساهای سایر فرقه‌های مسیحیت تمیز داده می‌شوند. مهم‌ترین شاخص سبک معماری کلیساهای ارمنی، گنبد آن است. این کلیساها بدون استثنا در جهت شرقی غربی ساخته می‌شوند. محراب کلیساها در بخش شرقی آن است و از سطح صحن کلیسا مرتفع‌تر است. دو ردیف پلکان که در جوار دیوارهای شمالی و جنوبی ساخته می‌شوند، راه ورود به محراب هستند. نقشه کلیساهای ارمنی بیشتر صلیبی شکل است ولی در برخی از کلیساها، صحن داخلی آن‌ها در طول، به وسیله چند ردیف ستون به سه ناو تقسیم می‌شوند.»

کلیسای میناس مقدس به دلیل سابقه و اصالت، کلیسای مهمی برای ارامنه محسوب می‌شود. البته در امور رسمی مثل خلیفه‌گری ارمنی‌های تهران نقشی ندارد.

خلیفه‌گری ارمنی‌های تهران یک مرجع و سازمان دینی است که مسوولیت اداره امور ارمنی‌های تهران و منطقه شمال کشور را بر عهده دارد که در سال ۱۹۴۵ میلادی تاسیس شد.

مقر خلیفه‌گری ارمنی‌های تهران ابتدا کلیسای «مریم مقدس» بود که بعد از ساخت کلیسای «سرکیس مقدس»، به آن‌جا انتقال یافت.

اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی

خبرنامه

با عضویت در خبرنامه از آخرین اطلاعات منتشر شده در سایت آگاه شوید

دیگر خبرها

اخبار

آیا تشکیل کلیسای خانگی از این پس جرم نخواهد بود؟

سازمان «ماده ۱۸» سندی را منتشر کرده که بر اساس رای بی‌سابقه‌ای که توسط دیوان عالی کشور صادر شده است، «تبلیغ مسیحیت و تشکیل کلیسای خانگی» نه جرم است و نه «تبانی برای برهم زدن امنیت کشور».

این رای برای ۹ تن از نوکیشان مسیحی محبوس در زندان اوین که نسبت به اتهامات خود و حکم صادر شده بر اساس آن اعتراض کرده بودند، صادر شده است.

آذر ۲۸, ۱۴۰۰ ۱۱:۲۸ ب.ظ

اخبار

بازدید از یک بنای تاریخی مقدس در تهران؛ کلیسای «گریگور مقدس»

این کلیسا هم مانند تمام کلیساهای دیگر، نقشه‌‌اش به شکل صلیب است. دو طرف ورودی آن نیمکت‌های چوبی قرار گرفته و فرشی قرمز در وسط راه، زیر پای مردم پهن شده است. این جا کلیسای «گریگور مقدس» تهران است.

آذر ۲۴, ۱۴۰۰ ۱۰:۱۶ ب.ظ

درباره ما

در این وبسایت اطلاعات مربوط به ادیان و مذاهب ایران گردآوری شده ودر درسترس شما قرار دارد. با مراجعه به فهرست و گزینه‌های سایت، به این اطلاعات دسترسی پیدا خواهید کرد.