بگویید به مرگ طبیعی درگذشت
خبر مرگ ماموستا کرمانشاه را در آتش خشم هوادارنش فروبرد و نیروهای امنیتی و گارد ویژه نیروی انتظامی، بلافاصله برای پراکنده کردن معترضان وارد عمل شدند و هلکوپتر هم بر فراز شهر در حال گشتزنی بود: «اعترضات به قدری شدت یافت که نیروهای امنیتی فرزند ارشد ماموستا را وادار کردند که در تلویزیون استان، طبیعی بودن مرگ پدرش بر اثر سکته قلبی را تایید کند. حتی شمار قابل توجهی از ملاهای منطقه با امضای یک تومار مرگ ماموستا ربیعی بر اثر سکته قلبی را تایید کردند.»
به گفته فاضل ولیان در جریان واکنشهای خشمآلود مردم نسبت به قتل ماموستا ربیعی دستکم ٢۶٠٠ نفر بازداشت و حدود ٢٣ نفر نیز کشته شدند: «معترضان کل فاصله میدان جوانشیر تا گورستان مینآباد را که حدود ١٠ تا ١۵ کیلومتر است، پر کرده بودند؛ جایی برای سوزن انداختن نبود.»
«اردلان بهروزی»، عضو «جامعه کردهای یارسانی» و ساکن آمریکا، هم که جزء معترضان بوده به ایرانوایر گفت که تعدادی از معترضان که در جریان اعتراضات بازداشت و یا کشته شدند، اهل تشیع و پیروان آیین یارسان بودند: «چون ماموستا ربیعی نه این که اختلافی با پیروان آیین یارسان نداشت، حتی به آنها توهین هم نکرده بود. بنابراین، اعتراض وسیعی که صورت گرفت، ناشی از رفتارها و ارتباط صیمیمانه و دوستانهای بود که ماموستا با جامعه متنوع و متکثر کرمانشاه داشت.»
گفتنی است که «ذکرالله احمدی»، نماینده سابق در «مجلس خبرگان رهبری» و رییس پیشین «دادگستری استان کرمانشاه» روز چله به همراه برخی از مقامات محلی به منزل همسر ماموستا رفته و از او خواستهاند که مرگ ماموستا بر اثر سکته قلبی را تایید و امضا کند: «١۵٠ هزار تومان پول آورده بودند و خواستند که مرگ همسرم را مطابق سناریویی که طراحی کرده بودند، تایید و امضا کنم. به آنها گفتم ما گدا نیستیم و در سایه عزت و احترام و شرفمان زندگی کردهایم، نه در سایه پول. شما همسر من را کشته و باید مجازات شوید. آنها را با فحش و فضیحت از خانه بیرون کردم.»
قتل میانهروها و تقویت جهادیون
اردلان بهروزی اما قتل ماموستا را کاملا سیاسی میداند و معتقد است که اگر جایگاه اجتماعی مسجد امام شافعی را با «مسجد محمد رسول الله» در منطقه «دولتآباد» کرمانشاه مقایسه شود؛ تفاوت این دو مسجد اهل سنت از حیث ایجاد همبستگی اجتماعی و تقویت توازن فرهنگی و مذهبی در میان طیفهای گوناگون اجتماعی در کرمانشاه عیان خواهد شد.
به گفته بهروزی، «مسجد محمد رسولالله به یکی از مراکز عمده تولید، پرورش و اشاعه آشکار وهابیگری، سلفیگری و تندروهای جهادی طرفدار داعش و القاعده تبدیل گشته و نهادهای امنیتی نیز فضا را برای رشد آنها مهیا ساختهاند.»
به گفته او حتی خطیب و ماموستاهایی که به این مسجد رفتوآمد دارند، نه تنها افرادی مثل ماموستا ربیعی را نمیپسندند؛ بلکه او و افرادی چون او را کافرکیش و دیدگاهشان را عین کفر میدانند.
اردلان بهروزی در ادامه با اشاره به ساختار متکثر کرمانشاه از حیث مذهبی معتقد است که ماموستا ربیعی تحت تاثیر همین فضا و شناختی که از بافت اجتماعی و تاریخی مردم منطقه و شهر کرمانشاه داشت، توانست جایگاه خود را در میان مردم، بهویژه در میان اقلیتهای مذهبی آن تحکیم کند و در راستای همکاری، تعاون، انسجام و همبستگی اجتماعی عمل کند.
او باور دارد که کرمانشاه اگرچه به لحاظ مذهبی متکثر و متنوع است، اما فضای بروز تفرقه و ایجاد شکاف مذهبی را ممکن نمیکند؛ چون زمینههای ایجاد نفاق و فتنه در سوختوساز شکلگیری تاریخی کرمانشاه از میان رفته است: «هرچند رژیم جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته از این طریق تلاش کرده که این شکافهای مذهبی را برجسته سازد و زمینه را برای تنش میان اقلیت و ایجاد شکاف مذهبی و فرهنگی فراهم کند؛ اما هر بار ناکام مانده است.»
فاضل ولیان نیز دیدگاه نواندیشانه مذهبی ماموستا ربیعی را در ایجاد همبستگی و انسجام اجتماعی کرمانشاه موثر میداند و معتقد است که غیر از ملاهای سنتی و وابسته به حکومت، نهادهای امنیتی نیز از این منظر وجود ماموستا ربیعی را برنمیتافتند و او را بهعنوان «عنصری مزاحم و مانع» نمیپسندیدند: «ازدحام مردم در خطبههای ماموستا قابل توصیف نیست. غیر از افراد عادی حضور بسیاری از دانشجویان دانشگاههای رازی، ادبیات و علوم کشاورزی کرمانشاه و دیگر شهرهای اطراف در خطبههای ماموستا ربیعی حاکی از اهمیت و جذابیت دیدگاه اجتماعی او نسبت به دین و مسائل واقعی مردم بود. شماری از آنها اصلا کرد نبودند و یا اعتقادی به مذهب نداشتند؛ اما به دلیل جذابیت خطابههای ماموستا به مسجد میآمدند.»
اردلان بهروزی حذف ماموستا ربیعی و تضعیف دیدگاههای نواندیشانه مذهبی و رشد سریع تندروهای جهادی در کرمانشاه را اتفاقی نمیداند. از نظر او جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته تلاش کرده که با حفظ شکاف میان اقلیتهای مذهبی در کرمانشاه یکی را علیه دیگری بسیج کند و عرصه را بیش از پیش برای اقلیتهای نامطلوب از نظر خودش تنگتر کند: «جمهوری اسلامی از طریق میدان دادن به عناصر و عقاید تندرو جهادی علاوه بر جریحهدار کردن احساسات و باور متفاوت مذهبی مردم این استان، موفق شده باعث شود بسیاری از بهاییها و یهودیها این منطقه را ترک کنند.»
