اطلس اقلیت‌های دینی ایران

ایرج پوستچی

شخصیت بهائی

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌ خود ساخته‌اند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل adyan@iranwire.com تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

احداث نخستین مرکز تخصصی درمان چشم کشور در شیراز اولین بار در سال ۱۳۳۱ شمسی با وقف زمینی به مساحت بیش از ۲۵۰۰ متر مربع توسط «عنایت‌الله پوستچی» آغاز شد. «عنایت‌الله پوستچی» از بهاییان سرشناس شیراز بود. او پس از بازگشت از انگلستان که برای درمان چشم‌هایش به آن‌جا سفر کرده بود، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان از اموال خود را جهت ساخت این مرکز اهدا کرد. در آن زمان بیماری‌های خطرناکی چون تراخم، آب مروارید و آب سیاه و بیماریهای قرنیه مزمن چشم در شهر شیراز و شهرستان‌های تابعه اغلب مردم را رنج می‌داد و به دلیل امکانات محدود بهداشتی و پزشکی در برخی موارد به نابینایی افراد منجر می‌شد.

«عنایت‌الله پوستچی» در سال ۱۳۳۱ درگذشت؛ اما دکتر «ایرج پوستچی» با پشتیبانی خواهر و برادرش وصیت پدر را دنبال کرد. او با فروش بخشی از اموال شخصی «عنایت‌الله پوستچی» مبلغی را تهیه و اقدام به ساخت این مرکز کرد. در سال ۱۳۳۷ عملیات احداث ساختمان بیمارستان چشم پوستچی آغاز شد.

دکتر ایرج پوستچی که بود؟

دکتر ایرج پوستچی در ۱ فروردین ۱۳۰۸ در شهر شیراز در خانواده‌ای بهایی به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند و پس از اخذ دیپلم در سال ۱۳۴۵ برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. او ابتدا در کالج «گیلفورد» دوره آمادگی ورود به دانشگاه را آغاز کرد؛ سپس تحصیلات خود را در کالج فنی شهر ناتینگهام ادامه داد.

ایرج پوستچی از کودکی دلبسته و علاقه زیادی به کشاورزی داشت؛ به همین خاطر پس از پایان دوره کالج، تحصیلات دانشگاهی را در رشته کشاورزی دانشگاه «نیوکاسل» ادامه داد و با رتبه عالی، مدارک لیسانس و فوق‌لیسانس خود را از دانشگاه نیوکاسل گرفت.

او هنوز مشتاق فراگرفتن دانش بیشتری در امر کشاورزی بود؛ پس برای ادامه تحصیلات عالیه به امریکا عزیمت کرد. پوستچی پس از اخذ درجه دکترا در رشته «اگرونومی» AGRONOMY از دانشگاه «کُرنِل» امریکا برای تحقیقات علمی و اخذ تخصص در بیولوژی گیاهی با سمت دستیار پژوهش در دانشگاه کالیفرنیا و کارشناس کشاورزی در وزارت کشاورزی امریکا در «برکلی» شروع به کار کرد. قابل ذکر است اگرونومی بخشی از علوم کشاورزی است که درباره مسائل علمی و عملی تولید فرآورده‌های کشاورزی و اداره خاک بحث می‌کند.

تدریس در دانشگاه شیراز

در سال ۱۳۴۰، دکتر پوستچی از دانشگاه شیراز برای تدریس در رشته کشاورزی در رتبه استادی دعوت‌نامه‌ای دریافت کرد. او با آن‌که از موقعیت تحقیقاتی و شغلی بسیار خوبی در امریکا برخوردار بود؛ ولی عشق به ایران و خدمت به هم‌وطنانش، او را به زادگاهش، شیراز بازگرداند و در دانشگاه شیراز مشغول به تدریس و تحقیق شد.

دکتر ایرج پوستچی مدتی پس از تدریس در دانشگاه شیراز، دپارتمان عمران روستایی را در دانشگاه مذکور تاسیس و مدیریت کرد. او هم‌چنین مرکز آزمایش و تحقیقات کشاورزی دانشگاه شیراز را راه‌اندازی کرد و به عنوان اولین مدیر مرکز مشغول به کار شد.

دکتر پوستچی به دلیل علاقه‌اش به کشاورزی و کمک به توسعه و پیشرفت کشاورزی در کشور، همواره سعی می‌کرد، دانش خود را به‌روز نگه دارد. او از مرخصی‌های دانشگاهی که هر هفت سال به مدت یک سال داده می‌شد، استفاده علمی می‌کرد. او یک سال از مرخصی را به عنوان پژوهشیار در دانشگاه «کلرادو» و مرخصی یک ساله دوم را هم در دانشگاه «ردینگ» انگلستان به مطالعات و تحقیقات علمی پرداخت. دوره پژوهشیاری فرادکتری، دوره‌ای است که دانش‌آموختگان دوره دکترا می‌توانند پس از فراغت از تحصیل بدون اینکه تعهد استخدام برای دانشگاه ایجاد کنند، به عنوان پژوهشیار در همکاری با یک دانشیار یا استاد فعالیت پژوهشی انجام دهند.

تاسیس بیمارستان تخصصی چشم پوستچی

از بدو ورود، دکتر پوستچی پی‌گیر به انجام رساندن پروژه درمانگاه تخصص چشم شد. این پروژه بنا به دلایل مختلف از جمله عدم وجود بودجه کافی امور ساخت‌وساز بیمارستان به طول انجامیده بود؛ ولی با تلاش دکتر پوستچی در سال ۱۳۴۲ بنای درمانگاه با زیربنای ۱۵۰۰ متر مربع تکمیل و آماده بهره‌برداری شد. به‌تدریج، تجهیزات لازم و وسایل پیشرفته پزشکی از آلمان خریداری و به محل بیمارستان انتقال و درمان بیماران آغاز شد.

دکتر پوستچی برای تامین هزینه‌ها و مصارف بیمارستان بنیاد خیریه و موقوفه عنایت‌الله پوستچی را تاسیس کرد و خود اداره موقوفه مذکور را بر عهده گرفت.

سرانجام در سال ۱۳۴۴، آرزوی مرحوم عنایت‌الله پوستچی جامه عمل پوشید و نخستین بیمار در بیمارستان تخصصی چشم پوستچی درمان شد. در سال ۱۳۴۸ قرارداد همکاری دانشگاه علوم پزشکی با پوستچی منعقد شد و از همان سال با کوشش و جدیت دکتر «خدادوست»، ریاست بخش چشم دانشکده پزشکی شیراز دوره‌های مختلف آموزش تخصصی چشم پزشکی به دانشجویان شروع شد. در سال ۱۳۵۲ با همت دکتر خدادوست، «اولین بانک چشم ایران» در بیمارستان پوستچی تاسیس و «عمل پیوند قرنیه» برای نخستین بار در ایران انجام شد.

یادگار مرحوم عنایت‌الله پوستچی امروزه به یکی از مدرن‌ترین مراکز درمانی کشور تبدیل شده است و روزانه صدها مراجعه‌کننده از نقاط مختلف ایران در آن‌جا تحت معاینه و درمان قرار می‌گیرند. بیمارستان تخصصی چشم پوستچی دارای ۸ کلینیک فوق تخصصی و ۲۴ آزمایشگاه و خدمات پاراکلینیکی است. در سال ۱۳۷۹ «اولین مرکز تحقیقات چشم پزشکی» کشور نیز در این مرکز درمانی راه‌اندازی شد.

آموزش روستاییان پس از طرح تقسیم اراضی

هم‌زمان با تدریس در دانشگاه، دکتر پوستچی برای رفع مشکلات کشاورزان و آموزش روش‌های نوین کشت و زرع به نقاط مختلف استان فارس و کشور سفر می‌کرد. حضور دکتر پوستچی با دانش وسیع کشاورزی در بین روستاییان موجب شد تا بسیاری از مشکلات کشاورزان که بعد از اجرای طرح تقسیم اراضی بین روستاییان بوجود آمده بود، حل شود. طرح تقسیم اراضی بین روستاییان، ناگهان آن‌ها را تبدیل به خرده‌مالک‌هایی در مواجهه با مشکلات فراوان کرده بود و نقش افرادی مانند دکتر پوستچی در بهبود وضعیت کشاورزان در آن دوره فراموش‌نشدنی است.

انقلاب ۵۷ و مهاجرت از ایران

در بحبوحه انقلاب اسلامی، دکتر پوستچی به دعوت دانشگاه ردینگ و موافقت دانشگاه شیراز به انگلستان عزیمت کرد. این سفر مصادف با روی کار آمدن حاکمیت اسلامی در ایران بود. حکومت جدید بهاییان را برای تغییر عقیده تحت فشار قرار داده بود. تعداد زیادی از بهاییان مفقود، زندانی یا اعدام شدند. گورستان‌های بهاییان در شهرهای مختلف، تخریب و اموال بهاییان توسط حاکمیت مصادره می‌شد. ایرج پوستچی از بهاییان سرشناس شیراز و از اعضای شورای مدیریت جامعه بهایی شهر بود؛ به همین دلیل احتمال دستگیری او بود. دکتر پوستچی تصمیم گرفت، مدتی را بیشتر در خارج از کشور سپری کند؛ شاید روزی حاکمیت ایران دست از آزار و اذیت بهاییان بردارد و بتواند دوباره به کشور و دانشگاه برگردد. اما این سفر هیچ‌گاه به انتها نرسید و او تا پایان عمر در انگلستان به خدمات علمی و تحقیقاتی خود ادامه داد.

دوران مهاجرت و همکاری با سازمان‌های جهانی

دکتر ایرج پوستچی از سال ۱۹۷۹ در کشور انگلستان اقامت گزید. او با سمت پژوهشیار در دانشگاه ردینگ انگلستان و هم‌زمان در دانشگاه «گوئلف» انتاریو (کانادا) به پژوهش و آموزش مشغول شد. هم‌چنین به عنوان مشاور سازمان فائو (سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد) خدمت کرد. از دیگر اقدامات دکتر پوستچی تاسیس انجمن بین‌المللی کشاورزی و عمران روستایی ISARD را برای کارشناسان و علاقه‌مندان کشاورزی بود.

دکتر ایرج پوستچی در طول سال‌های خدمتش در بیش از ۲۵ کشور جهان ۸۰۰ طرح عمرانی اجرا کرد. او یکی از مدافعان حقوق کشاورزان محلی بود که حقوق آنان هر روز با توسعه کمپانی‌های بزرگ کشاورزی و تولید غذا مورد اجحاف قرار می‌گرفت.

سال‌های پایان عمر

دکتر ایرج پوستچی، استادی به‌نام در کشاورزی و دانشمندی شناخته‌شده در سطح جهانی بود. شخصیتی مهربان و شوخ‌طبع او همراه با لهجه شیرین شیرازی‌اش هیچ‌گاه از خاطره دوستانش نمی‌رود. ایرج پوستچی در ۱۰ خرداد ۱۳۸۷ در سن ۷۹ سالگی در شهر «هِنلی» انگلستان درگذشت.

آثار دکتر پوستچی

از دکتر ایرج پوستچی، سه کتاب به زبان انگلیسی موجود است. این آثار عبارت هستند از:

«توسعه روستایی و کشورهای در حال توسعه» (این کتاب از لحاظ علمی سطح بالا و همه‌جانبه است)«کشاورزی بعد از سال دو هزار» (در این کتاب، زیربنای روحانی کشاورزی بررسی شده است.)«تولید محصولات زراعی در اروپا و کشورهای مشترک‌المنافع»

از ایرج پوستچی یک کتاب تحت عنوان «جالیز و جالیزکاری» به زبان فارسی موجود است. این اثر در سال ۱۳۵۰ توسط نشر «فرانکلین» منتشر شده است.

اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی

درباره ما

در این وبسایت اطلاعات مربوط به ادیان و مذاهب ایران گردآوری شده ودر درسترس شما قرار دارد. با مراجعه به فهرست و گزینه‌های سایت، به این اطلاعات دسترسی پیدا خواهید کرد.