«امید جلیلی» بازیگر، صداپیشه، هنرمند استندآپ کمدی و نویسنده مشهور ایرانی-بریتانیایی ساکن لندن است. جلیلی موفق به دریافت چندین جایزه از فستیوالهای مختلف از جمله Emma و Time Out Award به عنوان بهترین استندآپ کمدی شده است.
امید جلیلی از پیروان آیین بهایی است. او در سالهای اخیر در برنامههای مختلف به کرّات از نقض حقوق شهروندان بهایی در ایران سخن گفته است.
امید جلیلی در ۸ مهر ۱۳۴۴ یا ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۵ در شهر چلسی لندن از پدر و مادری ایرانی و بهایی متولد شد. با آنکه امید در انگلستان بزرگ شد؛ ولی ملیت ایرانی او به بخش جداناپذیری از شخصیتش درآمده و همواره از او به عنوان یک هنرمند ایرانی-بریتانیایی نام میبرند. جلیلی پس از پایان تحصیلات در مدرسه هالند پارک لندن در دانشگاه اُلستر در ایرلند شمالی به تحصیل در رشته مطالعات تئاتر و انگلیسی مشغول شد.
نخستین بار، امید در سن دوازده سالگی یک اسکچ (Sketch) در کلاس درس اجرا کرد. این نمایش بسیار مورد تشویق و خنده معلم و شاگردان کلاس قرار گرفت و به اصرار آنها، نمایش را برای کل مدرسه اجرا کرد. این نمایش، کشف امید جلیلی به عنوان یک کمدین بود و در پی آن، امید در طول دوران تحصیل به اجرای نمایشهای کوتاه کمدی در مدرسه میپرداخت. اسکچ در تئاتر به نمایشهای کمدی یک تا ده دقیقهای گفته میشود که یک مفهوم، موقعیت یا شخصیتی را به شکل خندهدار نمایش میدهند.
امید جلیلی در سال ۱۹۹۵ با نمایش کمدی تکنفره «پسر کوتاهقد چاق صاحب مغازه کبابی» در فستیوال فرینچ ادینبورگ حاضر بود. نمایش «پسر کوتاه قد…» در فستیوال ادینبورگ درخشید و مورد تشویق و توجه مردم و رسانههای هنری قرار گرفت. امید جلیلی فقط یک دفعه، در سن شش سالگی همراه با والدین خود به ایران سفر کرده بود؛ با این حال، نمایش «پسر کوتاه قد …» را با توجه به آداب و رفتارهای ایرانیان آماده کرده بود.
فستیوال فرینچ ادینبورگ بزرگترین فستیوال هنرهای نمایشی در جهان است. این جشنواره هنری از سال ۱۹۴۷ هر ساله در ماه اوت در شهر ادینبورگ در کشور اسکاتلند برگزار میشود. امروزه، جشنواره فرینج ادینبورگ به جشنی پیشرو در زمینه هنر و فرهنگ تبدیل شده است و تعداد تماشاگرانش را با رویدادهای المپیک و جام جهانی فوتبال مقایسه میکنند.
نخستین حضور امید جلیلی در ادینبورگ در سال ۱۹۹۳ با کمدی تکنفرهای با موضوع تب هزاره اواسط قرن نوزدهم بود. اجرای نمایش تکنفره «پسر کوتاهقد چاق صاحب مغازه کبابی» در سال ۱۹۹۵، اولین موفقیت جلیلی در فستیوال فرینچ ادینبورگ بود و او را به عنوان یک هنرمند کمدین به همه معرفی کرد.
امید پس از درخشش نمایش «پسر کوتاه قد…» در فستیوال فرینچ ادینبورگ سال ۱۹۹۵، نمایش «عرب و یهودی» را در سال ۱۹۹۶ و نمایش «امید جلیلی قومی است» را در سال ۱۹۹۷ در فستیوال ادینبورگ اجرا کرد که هر دوی این نمایشها با استقبال و تشویق مردم و هنردوستان همراه بود. این دو اثر هم مانند نمایش قبلی او از آداب و رفتارهای ایرانیان نشأت گرفته بود.
جلیلی در سال ۲۰۰۰ با نمایش «Warm to my Winning Smile» به فستیوال ادینبورگ بازگشت و در سال ۲۰۰۲ «پشت خطوط دشمن» داشت. هر دوی این نمایشها تبدیل به داغترین بلیت ادینبورگ شدند. در سال ۲۰۰۵ امید جلیلی با یکی از موفقترین نمایشهای خود به نام «بدون دستور کار» به جشنواره بازگشت و رکورد فروش بلیط را در فرینچ با تعداد ۱۶۵۰۰ بلیط شکست. پس از فستیوال، جلیلی «بدون دستور کار» را در یک تور سراسری در بریتانیا اجرا کرد.
امروزه، امید جلیلی به یکی از محبوبترین چهرههای جشنواره فرینچ ادینبورگ تبدیل شده است.
اولین حضور امید جلیلی در مقابل دوربین به استناد وبسایت آیامدیبی (IMDB) در سال ۱۹۹۱ با بازی در فیلم کوتاه «لا موزیکا» است. نخستین فیلم سینمایی جلیلی «مامی»، اثر استفان سامر در سال ۱۹۹۹ نام دارد. او تا امروز در دهها فیلم و سریال نقشآفرینی کرده است. بعضی از فیلمهای او عبارتند از: «ناتینگ هیل»، «سکس و شهر ۲»، «گلادیاتور»، «مودیلیانی»، «جاسوسبازی»،«دزدان دریای کارائیب: پایان جهان» و «ماما میا: دوباره شروع کنیم» اشاره کرد. او در فیلمها با بازیگرانی نظیر «اندی گارسیا»، «مریل استریپ»، «راسل کرو» و «واکین فینیکس» همبازی بود.
فیلم «کافر» (۲۰۱۰)، یکی از فیلمهای مورد علاقه جلیلی است. او در این فیلم، نقش یک مسلمان به شدت مذهبی را بازی میکند که به طور اتفاقی میفهمد پدرش یک یهودی بوده است. بحران هویت و تعصب دینی موضوعات اصلی فیلم هستند. امید جلیلی برای بازی در این نقش، جایزه بهترین بازیگر را از فستیوال تورینو گرفت.
کارنامه امید جلیلی در سینما نشان میدهد، او فقط یک هنرمند کمدین نیست؛ بلکه بازیگر خلاقی است که در نقشهای جدی هم خوش میدرخشد.
جلیلی در دهها شو و سریال تلویزیونی به عنوان مجری، مهمان یا بازیگر حضور داشته است. او در سال ۱۹۹۶ با نقشآفرینی در برنامه طنز تلویزیون بریتانیا به نام «آتشبس شب جمعه» آغاز کرد.
«شو امید جلیلی» The Omid Djalili Show از شوهای معروف او است که در دو فصل در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ توسط بیبیسی وان تهیه شد. او در این برنامه تلویزیونی در نقشهای مختلف به اجرای کمدی اسکچ و استندآپ کمدی میپردازد. «مِستر فارسی» از نقشهای مورد علاقه تماشاچیان در این برنامه بود. «شو امید جلیلی» در استرالیا، استونی، پرتغال، اسراییل، دانمارک و آلمان هم پخش شد.
جلیلی در ۲۲ قسمت از سریال کمدی آمریکایی «ووپی» Whoopi)۲۰۰۳- ۲۰۰۴) ساخته «ووپی گلدبرگ»، شومن معروف امریکایی در نقش نسیم ظاهر شد و جایزه بینالمللی بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را در کازانووا دریافت کرد.
در سال ۲۰۰۵ پس از زمینلرزه سونامی هند در یک برنامه خیریه تلویزیونی به نام Comic Relief شرکت کرد؛ همچنین در برنامه پربیننده «تخت گاز» حاضر شد.
جلیلی در دهها اپیزود از سریالهای تلویزیونی هم اجرای نقش کرده است. از جمله میتوان به مرد خوش شانس (۹ اپیزود)، دیکنزی (۱۱ اپیزود) و نیروی اهریمنی او (۲ اپیزود) اشاره کرد.
امید جلیلی علاوه بر مجریگری یا شرکت در شوهای انگلیسی در تاکشوهای مختلف شبکههای فارسیزبان به عنوان مهمان حضور داشته است. از فروردین سال ۱۴۰۱ خورشیدی، جلیلی نخستین برنامه به زبان فارسی خود را تحت عنوان «امشب با امید» به تهیهکنندگی بیبیسی فارسی آغاز کرد.
امید جلیلی، یک استندآپ کمدین معروف جهانی است. او در سال های اخیر بهجز بریتانیا در استرالیا، اتریش، ایالات متحده آمریکا، کانادا، جمهوری چک، دانمارک، آلمان، هلند، سوئد، نروژ، سوئیس، اسلواکی و قطر اجرا داشته است. مشخصه آثار او استفاده از موسیقی و رقص در اجراها است.
در سال ۲۰۰۹، امید جلیلی برای نقش «فاگین» در نمایش الیور در تئاتر وِست اِند لندن انتخاب شد. منطقه وست اند لندن به همراه برادوی در نیویورک، بزرگترین مراکز تئاتر جهان هستند.
صداپیشگی و شوهای رادیویی بخش دیگری از فعالیتهای هنری امید جلیلی است. شو جاناتان رُس در رادیو ۴، زنده در پنج در رادیو ۵ و موسولینی شدن در رادیو ۴ بریتانیا از جمله شوهای جلیلی در رادیو است.
در ژوئن ۲۰۱۰، جلیلی در کنسرت جشنواره Meltdown که توسط ارکستر فیلارمونیا در تالار ملکه الیزابت لندن برگزار شد، نقش راوی «رباعیات» عمر خیام را اجرا کرد.
The Good Time، آخرین استند آپ کمدی امید جلیلی است که از سپتامبر ۲۰۲۱، آغاز شده و پس از یک تور سراسری در بریتانیا در دسامبر ۲۰۲۲ به پایان میرسد.