«کامکارها» یکی از گروههای موسیقی کُردی و اهل سنت ایرانی است. از این گروه با عنوان بزرگترین گروه موسیقی خانوادگی ایران یاد شده است.
گروه موسیقی کامکارها در سال ۱۳۴۴ برای نخستین بار در سنندج، به عنوان گروهی خانوادگی به سرپرستی استاد «حسن کامکار» تشکیل شد و برنامههای متعددی را در باشگاه افسران، مدارس و تالارهای شهر سنندج اجرا کرد. خانواده کامکار بزرگترین گروه موسیقی خانوادگی را دارد؛ گروهی که بعد از گذشت سالها، هنوز هم پا برجا است.
حسن کامکار، بنیانگذار این گروه، زاده اول فروردین ۱۳۰۲ در شهر سنندج است. او موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده و بنیانگذار گروه موسیقی کامکارها بود.
حسن کامکار علاوه بر «تار» که به شکل خودآموخته آن را تمرین کرد، در «مدرسه موزیک نظام» با انواع سازهای بادی و نواختن آنها آشنا شد و پس از گذشت ۱۵سال، «ویولون» را بهعنوان ساز تخصصی خود برگزید.
پس از چندی، حسن کامکار آغاز به جمعآوری و ساخت آهنگها، نغمهها و ترانههای فولکلور کُردی کرد و توانست بیش از ۴۰۰ قطعه و ترانه را نُتنویسی کند.
او در سال ۱۳۴۰، اولین هنرستان موسیقی کردستان را با حمایت وزارت فرهنگ آن زمان تاسیس کرد و در سالهای ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۷ توانست چهار گروه موسیقی تشکیل دهد که یک گروه، بانوان و یک گروه دیگر، کودکان بودند.
حسن کامکار صاحب هشت فرزند به نامهای «هوشنگ»، «بیژن»، «پشنگ»، «ارسلان»، «قشنگ»، «ارژنگ»، «اردشیر» و «اردوان» است که همگی در زمینه موسیقی فعالیت میکنند.
کامکار پدر در سال ۱۳۴۴ گروه کامکارها را که یک گروه موسیقی خانوادگی است، بنیان گذارد.
در اولین کنسرت کامکارها در سال ۱۳۴۴، حسن کامکار ویولوننوازی میکرد، قشنگ میخواند، پشنگ و ارژنگ سنتور و جاز مینواختند و هوشنگ به همراهی بیژن آکاردئون در دست داشتند.
از سال ۱۳۵۰، برخی از این افراد برای فراگیری موسیقی آکادمیک به تهران آمدند و در دانشکده هنرهای زیبا به تحصیل مشغول شدند. پس از چندی، کامکارها تحت سرپرستی «محمدرضا لطفی»، «حسین علیزاده» و «پرویز مشکاتیان»، به همراه تنی چند از دیگر هنرمندان، به عضویت گروههای «شیدا» و «عارف» درآمدند. این دو گروه کنسرتهای موفقیتآمیزی را با خوانندگی «محمدرضا شجریان» و «شهرام ناظری» به اجرا گذاشتند. بعضی از افراد این گروه سابقه عضویت در گروه موسیقی «چاووش» را دارند.
استاد حسن کامکار در سال ۱۳۷۱ درگذشت و پسرش هوشنگ کامکار سرپرستی گروه کامکارها را برعهده گرفت.
هوشنگ کامکار در سال ۱۳۲۵ در سنندج به دنیا آمد. او موسیقی را نزد پدرش آموخت و مدت دو سال در «هنرستان عالی موسیقی» تهران به تحصیل موسیقی پرداخت. در سال ۱۳۵۴به دریافت درجه کارشناسی در رشته آهنگسازی از دانشکده هنرهای زیبای «دانشگاه تهران» نایل آمد و سپس در کنسرواتوار «سانتاچی چیلییای» رم به تحصیل «کنترپوان» و «فوگ» پرداخت و درجه کارشناسی موسیقی را در ایالات متحده امریکا از دانشکده سانفرانسیسکو دریافت کرد.
هوشنگ ۱۰سال در دانشگاه هنر دانشگاه تهران به تدریس موسیقی پرداخت و مدیریت گروه موسیقی این دانشگاه را به مدت شش سال (از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۷۸) عهدهدار بود.
او اکنون سرپرستی گروه موسیقی کامکارها را برعهده دارد و یکی از اعضای «شورای عالی خانه موسیقی ایران» است.
یکی دیگر از اعضای گروه موسیقی کامکارها، بیژن کامکار، دومین پسر حسن کامکار است. او در سال ۱۳۲۸ در ارومیه به دنیا آمد، سپس پدرش از ارومیه به سنندج منتقل شد. مانند دیگر اعضای خانوادهاش، نزد پدر به فراگیری موسیقی پرداخت.
او نوازنده «دف»، «رباب»، «تمبک» و «تار» و خواننده موسیقی کُردی و از اعضای مهم گروه کامکارها است. شاید بتوان مهمترین نقش بیژن در موسیقی ایران را وارد کردن ساز دف برای اولین بار به اجراهای عمومی دانست. او از نوجوانی همکاری هنری خود را در «رادیو سنندج» با برنامه کودک آغاز کرد.
پشنگ کامکار، از نوازندگان برجسته سنتور، از دیگر اعضای این گروه است. او که یکی از بنیانگذاران گروه شیدا است، در سال ۱۳۳۰ در سنندج متولد شده است.
پشنگ ردیفهای استاد «ابوالحسن صبا» را نزد پدر خود آموخت و در سال ۱۳۴۵ در «مرکز فرهنگ و هنر» سنندج مشغول به تدریس شد. او همزمان با تدریس، به اجرای کنسرت در شهرهای مختلف کردستان و اردوهای رامسر پرداخت و پنج سال نیز با رادیو سنندج همکاری کرد. بعد از دوران سربازی، به تهران رفت و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران موفق به دریافت مدرک کارشناسی شد.
او به همراه پرویز مشکاتیان، در سال ۱۳۵۵ در آزمون «باربد»، نخستین کنکور موسیقی ایران، به مقام نخست «سنتور» نوازی نائل آمد.
از دیگر اعضای این گروه، قشنگ کامکار است. قشنگ نخستین زنی است که پس از انقلاب اسلامی روی صحنه رفت و به صورت صحنهای موسیقی اجرا کرد.
او در سال ۱۳۳۲ در سنندج به دنیا آمد و در سنین خردسالی فراگیری ویولن را نزد پدر آغاز کرد. در همان سالها، با مهارت، قطعات استاد صبـا را مینواخت. قشنگ در گروه موسیقی پدر، علاوه بر نوازندگی ویولن، به خوانندگی هم مشغول شد.
ارژنگ کامکار متولد ۱۳۳۵ در سنندج، یکی دیگر از اعضای گروه کامکارها است. او در دانشگاه سراغ نقاشی رفت و در گروه کامکارها هم نوازنده تمبک است. ارژنگ در سال ۱۳۷۰ و ۱۳۷۶ نمایشگاه نقاشی برپا کرد.
او علاوه بر فعالیتهای آموزشی، همراه گروههای شیدا و عارف کنسرتهای متعددی را اجرا کرد و در دورههای مختلف در آموزشگاه کامکارها به تدریس تمبکنوازی مشغول شد.
ارسلان کامکار، نوازنده ویولن در گروه کامکارها سال ۱۳۳۹ در سنندج به دنیا آمد. او مقدمات موسیقی را نزد پدرش فراگرفت و پس از چندی به تهران سفر کرد و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فراگیری موسیقی را ادامه داد.
او پس از تکمیل دروس موسیقی، به عنوان نوازنده ویولن، همکاری خود را با «ارکستر سمفونیک تهران» آغاز کرد. هماکنون نیز یکی از اعضای این گروه و مایستر ارکستر سمفونیک تهران است.
ارسلان علاوه بر ویولن، در نوازندگی «عود» نیز مهارت دارد و سازنده موسیقی متن چندین فیلم بوده است.
اردشیر کامکار، نوازنده «کمانچه»، «قیچک»، دف و ویولن، از دیگر اعضای گروه کامکارها است. اردشیر متولد ۱۳۴۱ در سنندج است. او از کودکی ویولن را نزد پدرش فرا گرفت. چندی بعد بهعنوان نوازنده کمانچه و ویولن به عضویت ارکستر فرهنگ و هنر سنندج درآمد.
از آلبومهای مستقل او میتوان به «ناشکیبا» با خوانندگی همایون شجریان اشاره کرد.
«راز نگاه»، «یقین گمشده» و آلبوم «بیغبار عادت» از دیگر آثار اردشیر کامکار است که با همنوازی شاگردش، «شروین مهاجر» عرضه شده است. معروفترین اثر او نیز آلبوم «بیداد» محمدرضا شجریان است.
اردوان کامکار، نوازنده سنتور در گروه کامکار، کوچکترین عضو خانواده کامکار است که در سال ۱۳۴۷ در سنندج به دنیا آمده است. موسیقی متن فیلم «سنتوری» و موسیقی فیلم «چشمانداز ایرانی» به کارگردانی «تورج منصوری» از ساختههای او است.
کتابی از اردوان به نام مجموعه قطعات اردوان کامکار توسط «نشر نای و نی» به چاپ رسیده است که شامل ۳۷ قطعه از آثار او در عرصه سنتورنوازی نوین است.
«صبا کامکار»، دختر هوشنگ، «هانا کامکار» فرزند بیژن و «سیاوش کامکار» فرزند پشنگ از دیگر اعضای گروه کامکارها هستند.
گروه هنری کامکارها از گروههای موسیقی حاضر در کنسرت جایزه صلح نوبل هنگام دریافت این جایزه توسط «شیرین عبادی» بودند.
سال ۱۳۸۶، در جشن خانه موسیقی ایران و در سال ۱۳۹۷، در نخستین «فستیوال موسیقی ققنوس»، گروه موسیقی کامکارها مورد تجلیل و تقدیر قرار گرفتند.