همایون خرم

آزاده گیلک- شهروند خبرنگار- ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌شان ساخته‌اند. شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل adyan@iranwire.com تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.
همایون خرم

«همایون خرم»، نوازنده ویولن، موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز موسیقی و از درویشان گنابادی روز ۹ تیر ۱۳۰۹ در خانواده‌ای هنردوست در بوشهر به دنیا آمد.

مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از مقام‌های موسیقی ایرانی، به دستگاه «همایون» علاقه‌ای وافر داشت. به همین دلیل هم نام همایون را برای فرزند خود انتخاب کرد.

خرم درباره علاقه مادرش به موسیقی گفته بود: «من تربیت و موفقیت خود را مدیون مادرم هستم که همیشه مرا به سوی هنرها هدایت کرده و پیوسته مشوق من بوده است. در امر تحصیل، از شاگردان ممتاز بوده‌ام. مادرم علاقه وافری به موسیقی داشت. مدتی نزد مرتضی‌خان نی‌داوود، تار مشق کرده بود و برای این که ذوق ما را تحریک کند، هر روز با نوای موسیقی که از صفحات گرامافون شنیده می‌شد، ما را سرگرم می‌کرد.»

همایون خرم از ۱۱ سالگی به مدت سه سال نزد استاد «ابوالحسن صبا» به فراگیری فن نواختن ویولن مشغول شد و چنان پیشرفتی در نواختن این ساز کرد که بنا بر پیشنهاد ابوالحسن صبا، در امتحان نوازندگی رادیو شرکت و به عنوان نوازنده، ۱۴ ساله چندین بار در رادیو نوازندگی کرد. بعدها در بسیاری از برنامه‌های موسیقی رادیو، به ویژه در برنامه «گل‌ها»، به عنوان آهنگ‌ساز، سولیست ویولن و رهبر ارکستر، آثاری ارزشمند ارایه داد.

همایون خرم که به گفته خودش بیشتر به خاطر خرسندی پدر به دنبال تحصیل دانش‌ فنی رفته بود، در رشته برق از «دانشگاه علم و صنعت» فارغ‌التحصیل شد. او هم‌چنین دارای مدرک درجه یک هنری (معادل مدرک دکترا) از «شورای ارزش‌یابی هنرمندان کشور» بود.

بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه، از سال ۱۳۳۳ خورشیدی به طور رسمی به عنوان نوازنده به استخدام رادیو درآمد که ابتدا در ارکستر «علی‌محمد خادم میثاق» به کار پرداخت و آهنگ‌هایی را هم برای این ارکستر می‌ساخت و اجرا می‌کردند تا این که در سال ۱۳۳۵ خورشیدی به رهبری ارکستر شماره۲ منصوب شد.
این ارکستر با هشت خواننده کار می‌کرد که چهار خواننده با «حبیب‌الله بدیعی» و چهار خواننده با همایون خرم برنامه اجرا
 میکردند.

نوازندگی همایون خرم شباهت‌های بسیاری با سبک نوازندگی حبیب‌الله بدیعی و «علی تجویدی» داشت؛ با این تفاوت که همایون خرم علاوه بر تسلط بر ظرایف موسیقی ایرانی و توانایی فوق‌العاده در بداهه‌پردازی، از نظر علم موسیقی سرآمد بود.

شهرت او در نوازندگی و آهنگ‌سازی تا جایی بود که در دوران طلایی موسیقی ایران، یعنی زمان همکاری هنرمندان با رادیو و برنامه گل‌ها، همایون خرم به همراه علی تجویدی، حبیب‌الله بدیعی و «پرویز یاحقی»، از طرف مطبوعات و اهل هنر لقب «چهار سوار سرنوشت» را گرفتند.

او ضمن تسلط در نوازندگی و بداهه‌نوازی، آهنگ‌‌سازی خلاق و کم‌نظیر و در عین حال، مسلط به ظرایف نظری و تئوریک موسیقی ایرانی بود و از این نظر پژوهش‌گری با ارزش و محققی ممتاز به شمار میرفت.

خرم با خوانندگان توانا و حرفه‌ای‌ دوران طلایی موسیقی ایران همکاری نزدیک داشت؛ «حسین قوامی»، «محمدرضا شجریان»، «گلپا» و «ایرج» از آن جمله‌اند. با وجود آن که برخی از کارهای خرم با صدای خوانندگان دیگر بازخوانی شده‌اند، مشکل می‌توان گفت که درخشش و ظرافت بازخوانی‌ها به پای اجراهای گذشته میرسد.

در جلد سوم کتاب «موسیقی‌دان ایرانی»، نوشته «پژمان اکبرزاده» آمده است: «پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، فعالیت‌های اجرایی همایون خرم دچار وقفه‌ای چندین ساله شد. اوقات او از آن پس بیشتر صرف تدریس خصوصی ویولن و فعالیت‌های پژوهشی درباره موسیقی ایرانی شد.»

جوانان بسیاری در بیش از سه دهه تدریس، از محضر درس خرم بهره‌ برده‌اند که امروز امانت‌دار مکتب استاد خود هستند. اما خرم در گفت‌وگویی با «علی دهباشی» در نشریه «بخارا»، از «مانی فرضی»، «پژمان پورزند» و «بابک شهرکی» به عنوان زبده‌ترین شاگردان خود نام برده بود.

همایون خرم بخشی از حافظه تاریخی موسیقی ایران را با خلق آثاری هم‌چون «تو ای پری کجایی»، «رسوای زمانه منم»، «امشب در سر شوری دارم»، «مینای شکسته»، «غوغای ستارگان» (امشب در سر شوری دارم)، «بگذر از کوی ما»، «پیک سحری» و «طاقتم ده» رقم زد.

او از جمله ملودی‌پردازان شاخص و ماندگار در تاریخ موسیقی ایران به شمار می‌رود. یکی از رموز ماندگاری این آثار، غنای ملودیک و ارزش موزیکالیته و قدرت ملودی‌ها بود.

همایون خرم در زمینه هنر و موسیقی، مسوولیت‌هایی چون عضویت در شورای عالی موسیقی رادیو، رهبری ارکستر سازهای ملی، استاد دانشکده موسیقی ملی و هنرستان شبانه، آهنگ‌ساز در برنامه‌های موسیقی ایرانی و به‌ویژه برنامه گل‌ها، رهبری ارکستر گل‌ها و سولیست ویولن را در کارنامه خود ثبت کرده است.
همایون هم‌چنین یکی از اعضای شورای عالی «خانه موسیقی ایران»
 بود.

«غوغای ستارگان» (خاطرات هنری مهندس همایون خرم) از سوی «انتشارات بدرقه جاویدان» در سال ۱۳۸۹ منتشر شد.

همایون خرم پس از چند دوره شیمی درمانی، به علت سرطان روده، روز ۲۸ دی ۱۳۹۱ در سن ۸۲ سالگی در تهران دیده از جهان فرو بست.

اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی

درباره ما

در این وبسایت اطلاعات مربوط به ادیان و مذاهب ایران گردآوری شده ودر درسترس شما قرار دارد. با مراجعه به فهرست و گزینه‌های سایت، به این اطلاعات دسترسی پیدا خواهید کرد. 

© Copyright Off-Centre Productions 2021