«خلیل ارجمند»، بنیان‌گذار صنایع «ارج»، نخستین و بزرگ‌ترین تولید کننده لوازم خانگی در ایران و استاد دانشکده فنی «دانشگاه تهران» در سال ۱۲۸۸، در خانواده‌ای بهایی در تهران به دنیا آمد.
نام مادرش «قدسیه» و نام پدرش «رحیم بود». پدر خلیل ارجمند تحصیلات مقدماتی و عربی خود را در مدرسه «آقا شیخ هادی» آغاز کرد و سپس به مدرسه امریکایی‌ها رفت و در ۱۹ سالگی، پس از اتمام تحصیلات در «دارالفنون»، با سمت کارمندی اداره پست در بندرگز شروع به کار کرد. او بعد از حدود ۴۰ سال کار و فعالیت، از صاحب‌منصبان عالی‌رتبه وزارت پست و تلگراف شد.
خلیل ارجمند دروس ابتدایی را در مدرسه «تربیت» فرا گرفت و پس از پایان دوره دبیرستان، هم‌زمان با مهندس «مهدی بازرگان» در بورس اعزام دانشجویان به فرانسه پذیرفته شد. پس از اتمام تحصیل در فرانسه و یک سال کارآموزی، در سال ۱۳۱۵ به ایران بازگشت.
پس از بازگشت از فرانسه، با توجه به تحصیلات و توانایی بدنی و فکری خود، در اولین مرحله فعالیتش در ایران، مقاطعه‌‌کاری ساختمان راه‌آهن را برعهده گرفت و ساخت این بنا یکی از کارهای اولیه او در کشور بود.
خلیل ارجمند در سال ۱۳۱۶، کارگاه «ارج» را نزدیک میدان «دروازه قزوین» در تهران تاسیس کرد و به تدریج آن را وسعت داد. پس از مدتی، محل فعالیت خود را به خیابان «شوش» در جنوب شرقی تهران منتقل کرد. اولین کار ارجمند، ساختن در و پنجره و نرده‌های فلزی بود. او پیشنهادی برای کارهای فلزی انبار قماش به اداره ساختمان «بانک ملی ایران» داد.
این اداره از یک مهندس اروپایی درباره ارجمند نظر خواست. او ارجمند را جوانی باهوش ولی بی‌تجربه و فاقد وسایل معرفی کرد. بانک ملی ایران در مهر ۱۳۱۷ تصمیم گرفت گل‌خانه‌ای درست کند. اولین تجربه ارجمند در این زمینه، شاهکار تناسب و زیبایی، سبکی، ارزانی و استحکام بود.
پس از آن، کارخانه ارج به یک شعبه برای تامین نیازهای بانک ملی و ارجمند به عنوان مهندس و حلال مشکلات این اداره تبدیل شد. کارخانه ارج بزرگ‌ترین طاق نصرت را برای مراسم عروسی «محمدرضا پهلوی»، ولیعهد آن زمان ساخت. این طاق نصرت در محل ورودی بانک ملی نصب شده بود. سپس کارخانه‌اش اقدام به ساخت پنجره‌های فلزی گردان و سردرهای مشبک در شهرهای اهواز، گرگان، اصفهان و شیراز کرد. درهای فلزی ساختمان بیمه و تعاونی مصرف کارکنان شرکت را نیز در همین سال‌ها ساخت. تهیه سیم دینام و لاستیک اتومبیل از دیگر تولیدات کارخانه ارج بودند.
این کارخانه به مدد پشتکار فوق‌العاده خلیل ارجمند و بهره‌گیری از علوم و فنون روز و نیز شناخت نیازها و بازارهای داخلی و منطقه‌ای، به پیشرفت و شهرت باورنکردنی در تولید یخچال، بخاری، ماشین لباس‌شویی و کولر رسید.
این شرکت در دهه ۴۰ خورشیدی نه تنها بازارهای داخلی را پوشش می‌داد بلکه بیشتر کشورهای عربی، حتی با وجود کالاهای امریکایی، ترجیح می‌دادند که محصولات کارخانه ارج ایران را خریداری کنند که هم از نظر قیمت و کیفیت مناسب بود و هم با آب و هوا و الگوی مصرف آن‌ها سازگارتر بود.
«علی‌نقی عالیخانی»، وزیر اقتصاد ایران در سال‌های ۱۳۴۸-۱۳۴۱ در کتاب خاطراتش می‌گوید: «در آخرین سفری که به شوروی داشتم، به آقای اوویکو، نایب نخست وزیر شوروی که قائم مقام نخست وزیر وقت شوروی بود و یک یخچال ایرانی ارج به او هدیه دادم. فوق‌العاده خوشحال شد و به من تاکید کرد که راننده خودش می‌آید و یخچال را می‌برد. حتی گفت مبادا یخچال را به دفترش بفرستم!»
خلیل ارجمند در اواخر پاییز سال ۱۳۲۳، در سن ۳۵ سالگی در اثر حادثه‌ای که در کارخانه رخ داد، جان سپرد. شکوفایی کارخانه ارج در زمان او و هم‌چنین بعد از او توسط برادرانش، «اسکندر ارجمند» و «سیاوش ارجمند» که هر دو مهندس بودند، ادامه داشت؛ به صورتی که در سال ۱۳۵۴، نزدیک به دو هزار و ۳۰۰ پرسنل در آن مشغول به کار بودند.
به مناسب درگذشت خلیل ارجمند در سال ۱۳۲۳، «کانون مهندسین ایران» جلسه‌ای تشکل داد و مهندس مهدی بازرگان در وصف او چنین گفت :«ارجمند اگرچه فعال و مولد ثروت بود ولی در بند جاه و مال نبود. خودخواهی را کنار گذاشته، خیر عموم و سعادت میهن را طلب می‌نمود. در کارخانه با کارگران با نهایت جوانمردی رفتار می‌کرد. در دانشکده فنی تهران و کانون مهندسین، در سخاوت و بلند همتی بر همه پیش‌دستی می‌کرد. دوستی با وفا و همکاری باصفا بود. با وجود همه توانایی‌ها، تکبر و خودستایی نداشت و در بند تظاهر و تبلیغ نبود. وی مرد عمل و آیینه اخلاق بود. وی در عمر ۳۵ ساله خود برابر ۳۵۰ سال عمر کار کرد و خدمت به خلق خدا نمود.»
ارجمند قبل از مرگش وصیت کرده بود مبلغ ۱۰۰ هزار ریال در اختیار مهندس «عبدالله ریاضی»، رییس وقت دانشکده فنی قرار دهند تا از آن برای امور تعاونی دانشجویان استفاده شود. این مبلغ در سال ۱۳۵۱ به سه میلیون ریال رسید.
خلیل ارجمند در منابع تاریخی به عنوان یکی از چهره‌های اقتصادی بهایی در حکومت پهلوی یاد شده است که به همین دلیل پس از پیروزی انقلاب اموال خانواده ارجمند نیز مصادره شدند.
در سال‌های بعد از انقلاب، این صنعت بزرگ خصوصی در کنترل دولت قرار گرفت و در چرخه‌ای از نابسامانی‌های مدیریتی، فساد و ناکارآمدی گرفتار آمد و در نهایت، در خرداد ۱۳۹۵ این کارخانه ۸۰ ساله رسما تعطیل شد.
