جامعه جهانی بهایی و سازمان دیدبان حقوق بشر در بیانیهای مشترک هشدار دادهاند که بهاییان ایران پس از درگیری ایران و اسراییل در ماههای خرداد و تیر، با موجی بیسابقه از بازداشتهای خودسرانه و مصادره اموال روبهرو شدهاند؛ روندی که به گفته این نهادها، نشان میدهد نظام قضایی ایران در ماههای اخیر به ابزاری برای آزار و تعقیب شهروندان پیرو آیین بهایی تبدیل شده است. با «وثاق سنائی»، یکی از سخنگویان جامعه جهانی بهایی در اینباره گفتو گو کردهایم.
قوه قضاییه؛ سلاح سرکوب بهاییان
وثاق سنائی، یکی از سخنگویان جامعه جهانی بهایی، در رابطه با نقش قوه قضاییه ایران در سرکوب شهروندان بهایی در شش ماه گذشته، به ایران وایر گفت: «نظام قضایی که باید عدالت و بیطرفی را پیش بگیرد و مثل پناهگاهی در برابر سرکوب باشد در عوض، به شکل سلاحی برای سرکوب و آزار بهاییان و سایر اقلیتها و دگراندیشان در ایران درآمده است و عملا، سرکوب را علیه بهاییان و اقلیتهای دیگر هدایت میکند.»به گفته سنائی، جامعه جهانی بهایی در فاصله تیر تا آبان ۱۴۰۴ بیش از ۷۵۰ مورد آزار و تعقیب بهاییان را در نقاط مختلف ایران مستند کرده است؛ آماری که سه برابر موارد ثبت شده در همین بازه زمانی سال ۱۴۰۳ به شمار میرود. او همچنین با اشاره به رویههای قضایی گفت در مواردی، با وجود نقض احکام از سوی دیوان عالی کشور و صدور دستور محاکمه مجدد، دادگاهها بار دیگر بر صدور احکام سنگین پافشاری کردهاند یا حتی پس از تبرئه، پروندههای قضایی بهاییان دوباره گشوده شده است.
سخنگوی جامعه جهانی بهایی پرونده ۲۶ بهایی شیراز را یکی از نمونههای اخیر کارکرد قوه قضاییه جمهوری اسلامی بهعنوان ابزاری برای سرکوب بهاییان دانست. به گفته او، این ۲۶ شهروند بهایی پس از آنکه دیوان عالی کشور در سال ۱۴۰۱ احکام محکومیت آنان را نقض و دستور برگزاری محاکمه مجدد صادر کرد، تبرئه شده بودند؛ با این حال، به دستور یک مقام ارشد قضایی در استان فارس، پرونده آنان بار دیگر مفتوح و روند قضایی از سر گرفته شد. او افزود زمانی که وکیل این افراد برای پیگیری وضعیت موکلان خود به دفتر این مقام قضایی مراجعه کرده، از دفتر بیرون رانده شده و به او گفته شده است که «اینان متهم نیستند، مجرم هستند»؛ رفتاری که به گفته سخنگوی جامعه بهایی، بیانگر نگاه حاکم بر دستگاه قضایی نسبت به بهاییان است.
او در ادامه به پرونده انیسا فنائیان، شهروند بهایی ساکن سمنان، اشاره کرد و گفت با وجود نقض حکم او از سوی دیوان عالی کشور، دادگاه سمنان بار دیگر همان حکم پیشین، یعنی هشت سال حبس، را تایید کرده است. مصادره اموال ۲۰ شهروند بهایی در اصفهان، بازداشت و آغاز دوره حبس شش زن بهایی در همدان و دستگیری تعدادی از بهاییان در استان گلستان نیز از جمله دهها مورد آزار و تعقیب قضایی بهاییان در ماههای اخیر است.
آقای سنائی تاکید کرد: «مجموعه این موارد نشان میدهد که دستگاه قضایی ایران بدون رعایت اصل بیطرفی، شهروندان را صرفا به دلیل بهایی بودن و اعتقاداتشان هدف آزار و تعقیب قضایی قرار میدهد.»
تشدید سرکوب بهاییان پس از جنگ ۱۲روزه
پیشینه سرکوب و آزار بهاییان در ایران به نخستین ماههای تاسیس جمهوری اسلامی برمی گردد و از آن زمان تاکنون، به طور مستمر و نظاممند ادامه یافته است. جمهوری اسلامی هر زمان با یک بحران شدید داخلی نظیر اعتراضات عمومی روبرو شده، فشار و سرکوب بر اقلیتها بهخصوص بهاییان را شدت بخشیده است. جنگ ١٢ روزه ایران و اسراییل بهانه جدید حاکمیت ایران برای سرکوب ایرانیان پیرو آیین بهایی بود. بنا به مستندات جامعه جهانی بهایی بیش از ۷۵۰ اقدام آزار و تعقیب بهاییان از تیر تا آبان١۴٠۴ صورت گرفته است این موارد شامل بیش از ۲۰۰ یورش به منازل و کسبوکارها، و در پی آن بازجویی منجر به بازداشت و دستگیری حداقل ۱۱۰ بهایی است. دادگاههای انقلاب برای بیش از ۱۰۰ فرد جلسه رسیدگی برگزار و احکامی جدید بین دو تا ده سال زندان علیه بهاییان صادر کردهاند. در این دوره حداقل ۴۵ نفر برای شروع گذراندن حکم زندان خود احضار شدند. در میان افراد زندانیشده، مادرانی هستند که از کودکان خردسال خود جدا شدهاند.
سخنگوی جامعه جهانی بهایی در پاسخ به این پرسش که آیا میان رفتارهای سرکوبگرانه حکومت در شش ماه گذشته با سالهای پیش تفاوتی وجود دارد، گفت آزار و سرکوب سیستماتیک بهاییان در پنج دهه گذشته بهطور مداوم جریان داشته و تنها در مقاطع مختلف زمانی دچار شدت و ضعف شده است. به گفته او، حکومت ایران در این سالها رویکردهای گوناگونی را برای سرکوب بهاییان به کار گرفته است.
او افزود علاوه بر مواردی چون سلب مالکیت و مصادره اموال، بازداشتهای خودسرانه و حبسهای ناعادلانه، صدور احکام طولانیمدت زندان و محدودیت در دسترسی به آموزش و امرار معاش که در ماههای اخیر نیز همچون گذشته ادامه داشته، در چند ماه گذشته شاهد افزایش چشمگیر نفرتپراکنی و دروغپردازی علیه بهاییان بودهایم. به گفته او، این نفرتپراکنی از مسیرهای مختلفی از جمله سخنرانی در مجامع رسمی، تولید محتوا در شبکههای اجتماعی، چاپ کتاب و رمان و برگزاری سمینار دنبال شده و بسیاری از جوامع اقلیت، از جمله جامعه بهایی ایران، را هدف قرار داده است.
وثاق سنائی در انتهای پاسخ گفت: «نفرتپراکنی مکانیزمی شناخته شده است که حکومتهای تمامیتخواه برای عادیسازی رفتارهای ظالمانه خود، ایجاد شکاف میان مردم و همراهسازی افکار عمومی از آن استفاده میکنند؛ هرچند به نظر من این تلاش در ایران با شکست مواجه شده است.»
اجماع جهانی علیه نقض حقوق بهاییان در ایران
در یک سال و نیم گذشته بیش از ۱۵ قطعنامه و گزارش از سوی گروههای مختلف، از جمله گزارشگران ویژه، نهادهای بینالمللی حقوق بشر، نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد و نمایندگان پارلمانها، درباره نقض گسترده حقوق شهروندی و مدنی بهاییان ایران منتشر شده است؛ علاوه بر این بیانیه، میتوان به قطعنامه پارلمان اروپا و گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد که به تازگی منتشر شده است، بهعنوان نمونههایی از آنها اشاره کرد.
وثاق سنائی، سخنگوی جامعه جهانی بهایی، در توضیح تاثیر این بیانیهها با توجه به انکار مداوم حکومت ایران درباره نقض حقوق شهروندان بهایی، گفت: «مجموعه این اسناد بینالمللی نشان میدهد که آزار و اذیت بهاییان در ایران نه تنها ادامه دارد، بلکه شدت نیز یافته است. این قطعنامهها و استفاده از سازوکارهای بینالمللی بازتابدهنده دیدگاهی مشترک در بالاترین سطوح جامعه جهانی درباره نقض آشکار حقوق بشر در ایران است و نشان میدهد این موضوع به طور جدی مورد توجه جهانی قرار دارد.»
او افزود: «به رسمیت شناختن این مساله – آزار و سرکوب بهاییان و دیگر شهروندان ایرانی- در چنین سطحی بیانگر این نکته است که نقض گسترده حقوق بشر در ایران به طور قاطع در دستور کار جهانی قرارگرفته است. از سوی دیگر، بر رفتار حکومت ایران با اقلیتها ازجمله بهاییان نور میتاباند و نشان میدهد جهان نظارهگر اقدامات جمهوری اسلامی است؛ امری که انکارهای مکرر حقایق در زمینه نقض حقوق بشر توسط حکومت ایران را در سطح بینالمللی بیاعتبار میکند.»
سخنگوی جامعه جهانی بهایی در پایان تاکید کرد: «از اینرو، خواسته جامعه جهانی از مقامات ایران کاملا روشن است؛ آنان باید سیاستهای تبعیضآمیز علیه بهاییان و دیگر شهروندان را لغو کنند و تمامی حقوق بشر مندرج در معاهدات بینالمللی را که ایران سالها پیش به آنها پیوسته، به طور کامل رعایت کنند. جامعه جهانی بهایی امیدوار است جمهوری اسلامی ایران فورا به درخواستهای جامعه بینالمللی و نهادهای مستقل حقوق بشری پاسخ دهد و به نقض گسترده حقوق بنیادین همه شهروندان خود، از جمله شهروندان بهایی، پایان دهد.»
