آوات پوری
مجموعه گزارشهای ماهانه «ایرانوایر» از «نفرتپراکنی»، به رصد و تحلیل نفرتپراکنی علیه اقلیتهای دینی در شبکههای اجتماعی و خبرگزاریها و وبسایتهای فارسیزبان میپردازد و اظهارات خشونتبار، تئوریهای توطئه و دعوت به اعمال خشونت علیه این اقلیتها را در برمیگیرد.
این مجموعه میکوشد تا درباره نفرتپراکنی در میان افکار عمومی اطلاعرسانی و به شرکتهای شبکههای اجتماعی گوشزد کند که با مسوولیت بیشتری به نظارت بر این دست از اظهارات بپردازند و در صورت لزوم، آنها را حذف کنند.
***
مشاهدات تیم نظارت بر محتوای «ایرانوایر» نشان میدهند که نفرتپراکنی مجازی علیه اقلیتهای دینی در ماه مارچ نسبت به ماه پیش از آن ۲۹ درصد افزایش یافته است.
در این ماه بیش از ۲۸ هزار مطلب در فضای مجازی علیه اقلیتهای دینی منتشر شده است. بیشترین بخش از این مطالب، حدود ۲۱ هزار مطلب، مربوط به محتواهای شامل یهودیستیزی است که اکثرا در خبرگزاریهای وابسته به حکومت انتشار یافتهاند.
در میان آنها، خبرگزاری «مهر» با ۱۰۱، «ایرنا» با ۷۸، «مشرقنیوز» با ۷۶، «ایسنا» با ۷۴، «باشگاه خبرنگاران جوان» با ۴۵، «جوانآنلاین» با ۳۹ و «قدسآنلاین» با ۳۳ مطلب بیشترین محتواهای شامل یهودیستیزی را منتشر کردهاند.
بر اساس یک نمودار دیگر که تعداد مطالب شامل نفرتپراکنی علیه اقلیتهای دینی را در هر روز نشان میدهد، حجم مطالب شامل یهودیستیزی در روز ۲۵ مارچ جهشی قابل توجه به خود دیده که به گفته تیم نظارت بر محتوای «ایرانوایر»، به خاطر همزمانی با برگزاری جشن «پوریم» در اسراییل است.
پوریم یک جشن باستانی یهودی است که اسراییلیان آن را در روز ۱۵ «آدار» (تقویم عبری) جشن میگیرند. این جشن از کتاب «استر» در عهد عتیق ریشه میگیرد و در پیوندی عمیق با تاریخ باستان ایران است.
بر اساس این افسانه، استر، همسر «خشایار شاه» که خود یهودی بود، به کمک عموی خود «مردخای»، از کشتار یهودیان به دست «هامان»، وزیر دربار هخامنشی جلوگیری کرده است.
به دنبال برگزاری جشن پوریم امسال در اسراییل، موجی از نفرتپراکنی و روایات جعلی درباره آن در فضای مجازی فارسی شروع شد؛ برای مثال، مشرقنیوز، خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از این جشن با عنوان «یادبود خونخواری صهیونیستها» نام برد. «اکبر گنجی»، روزنامهنگار اصلاحطلب و عضو سابق سپاه پاسداران نیز با انتشار توییتی در حساب «ایکس» خود، آن را «نسلکشی» و «هولوکاستِ ایرانیان» نامید.
ایسنا تصاویری منتشر کرد که جمعی از هواداران حکومت را در برابر آرامگاه استر و مردخای در همدان در حال آتش زدن پرچم اسراییل نشان میداد.
همچنین بسیاری از دیگر کاربران حامی حکومت در شبکههای اجتماعی با الفاظ و تعابیری مشابه به بهانه جشن پوریم به نفرتپراکنی علیه یهودیان پرداختند.
پایگاه خبری مشرقنیوز نیز در یک مطلب دیگر، چند کارتون با محتوای یهودیستیزی از یک کارتونیست حامی حکومت منتشر کرده که دستکم در چهار مورد از آنها به انسانیتزدایی از یهودیان و مردم اسراییل پرداخته شده است.
از طرفی، در ماه مارچ حدود چهار هزار محتوای شامل نفرتپراکنی علیه بهاییان منتشر شدهاند که از افزایشی ۴۳ درصدی نسبت به ماه پیش از آن حکایت دارند.
بر اساس یافتههای تیم نظارت بر محتوای «ایرانوایر»، نزدیک به ۵۰۰ مورد از این مطالب در شبکه اجتماعی ایکس با هشتگ «#امیرکبیر_مچکریم» منتشر شدهاند.
همانطور که از نمودار پیدا است، بیشترین تعداد مطالب بهاییستیزانه در روز هفت مارچ، مصادف با ۱۶ اسفند انتشار یافتهاند. ارزیابی محتوایی بهاییستیزیهای مجازی نشان میدهد که بیشتر این مطالب عبارتند از واکنش کاربران حامی حکومت ایران به انتشار تیزر ترانه «هولو» از «ساسان حیدری» و «آرش لباف»، دو خواننده ایرانی ساکن خارج از کشور که روز ششم مارچ از «رادیو جوان» منتشر شده است. آنها در این کلیپ در شکل و شمایل «ناصرالدین شاه قاجار» و نخستین صدراعظمش، «میرزا محمدتقیخان فراهانی» (امیرکبیر) ظاهر شدهاند.
یک کاربر فعال در زمینه نفرتپراکنی علیه یهودیان و بهاییان در توییتی انتشار این موزیکویدیو در روز ۲۵ شعبان را به سالروز قمری اعدام «علیمحمد باب» به دستور امیرکبیر در روز ۲۸ شعبان ۱۲۶۶ هـ.ق ربط داده و مدعی شده است که «ساسی مانکن» این آهنگ را «به دستور کارفرمایان صهیونیستش» خوانده است.
کار واکنشها به این ترانه از این هم بالاتر گرفت و به صداوسیمای جمهوری اسلامی کشیده شد، بهطوریکه مجری یک برنامه زنده تلویزیونی در شبکه دو سیما ساسی مانکن را چون بهزعم او امیر کبیر را به سخره گرفته است، «ساس فرهنگ ایران» و «جوانک مزلف» خطاب کرد.
بهاییان در این ماه به اقسام مختلف دیگر، هدف بلندگوهای نفرتپراکنی حکومت ایران قرار گرفتهاند. جوانآنلاین با انتشار دو مقاله مفصل، به پخش تئوریهای توطئه علیه بهاییان پرداخته است. آیتالله «دوزدوزانی تبریزی»، مرجع تقلید اهل تشیع در «مسجد اعظم» قم در جلسه درس خارج فقه خود با خطیبان و مبلغان جمهوری اسلامی نسبت به خطر بیدین شدن، مسیحی، بهایی، زرتشتی و چه بسا سنی شدن جوانان شیعه هشدار داد و آن را ناشی از ناکارآمدی و بیعملی دستگاه تبلیغات حکومت دانست.
خبرگزاری مهر پای «خاطرات شبحی که به گردان تایگرها پیوست» نشسته و در مصاحبه با یک خلبان پیشین ارتش شاهنشاهی و جمهوری اسلامی، مروری داشته است بر تاریخ معاصر نیروی هوایی در ایران.
«عبدالله فرحناک» در بخشی از خاطراتش از یک سرگرد به گفته او بهایی ارتش شاهنشاهی گفته و مدعی شده که چون بچهمسلمان بوده، سرگرد «کیفان» از او کینه به دل داشته است.
ایسنا در مطلبی دیگر مراسم رونمایی از کتابی به نام «نفوذ» در مازندران را پوشش داده است. این کتاب روایتگر بخشی از زندگی «محمدتقی عظیمی»، از کشته شدگان جنگ ایران و عراق در دورانی است که به تجسس در زندگی خصوصی اعضای جامعه بهایی و نفوذ در محافل بهاییان مشغول بوده است.
در گزارش تسنیم آمده است: «[عظیمی در یکی از ماموریتهایش موفق شده است] ۱۳ جلد کتاب را از این مجموعه شوم بیرون بکشد تا به علمای دین برساند تا درباره این فرقه ضاله بیشتر تحقیق کنند و حتی بر سر آن، خانه خود را به آتش کشید تا بگوید که کتابها در آتشسوزی از بین رفته است.»
در این مطالب، اشارهای به عنوان این ۱۳ کتاب نشده است اما پس از پرسوجویی مختصر از چند باورمند به آیین بهایی متوجه شدیم که دستکم خود بهاییان از وجود چنین کتابهای محرمانهای در دین خود خبر ندارند. تسنیم همچنین مدعی شده که عظیمی در یک مورد دیگر، به کتابی دست یافته و مجبور شده است در ۷۲ ساعت مطالب آن را عینا بنویسد: «چون در آن زمان امکان کپی و دستگاههای کپی امروزی وجود نداشته است!»
بخش دیگری از نفرتپراکنیها در این ماه به بدگوییها و انتساب اتهامات امنیتی به «سرین بدیعی»، اینفلوئنسر آتئیست اینستاگرامی که خود را «شاهزاده سرین» معرفی میکند، اختصاص داشت. او اخیرا با انتشار ویدیوهایی در حساب اینستاگرام خود، از بازگشتش به ایران خبر داده و مدتی پس از آن بازداشت شده بود.
روند صعودی نفرتپراکنی علیه زرتشتیان در این ماه نیز مانند ماه گذشته ادامه داشت. بیش از دو هزار مطلب در فضای مجازی علیه زرتشتیان منتشر شده که بیشتر آنها از سوی اعضای گروه موسوم به «ریاستارت» بودهاند.
نفرتپراکنی علیه اهل سنت هم در این ماه افزایش یافته است. دو هشتگ «#عبدالحمید» و «#کاظم_صدیقی» در صدر هشتگهای استفاده شده در این نفرتپراکنیها بودهاند.
بررسی کمی و کیفی این مطالب نشان میدهند موج نفرتپراکنی یک روز پس از افشای فساد مالی هزاران میلیاردی «کاظم صدیقی»، امام جمعه تهران شدت گرفته و عموما از سوی حسابهای حامی حکومت ایران به قصد انتساب اتهاماتی مشابه به مولوی «عبدالحمید اسماعیل زهی»، امام جمعه اهل سنت «مسجد جامع مکی» شهر زاهدان منتشر شدهاند.