کیان ثابتی:
در روزهای گذشته، ویدیویی از «مهدی خزعلی» در فضای مجازی پخش شده که بالای قبر یکی از متوفیان بهایی در آرامستان بهاییان تهران موسوم به «گلستان جاوید» ایستاده است و مدعی می‌شود منعی برای دفن بهاییان در این مکان وجود ندارد و بهاییان به دروغ بلوا راه انداخته‌اند.
مهدی خزعلی کیست؟
مهدی خزعلی، فرزند «ابوالقاسم خزعلی»، عضو مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان و نیز نماینده وقت «روح‌الله خمینی» در انجمن ضد بهاییت «حجتیه» است.
ابوالقاسم خزعلی از سال ۱۳۵۸ تا انحلال حجتیه به دستور خمینی در این انجمن فعال بود. او از جمله افراد معدودی در حاکمیت ایران به شمار می‌رود که حتی پس از منحل شدن انجمن حجتیه، به طور آشکار از این انجمن و هدفش حمایت و طرف‌داری می‌کرد.
مهدی خزعلی مدیر مسوول انتشارات «حیان» است. نام او با انتشار کتاب «هویت» در سال ۱۳۷۶ بر سر زبان‌ها افتاد. این کتاب متن برنامه‌ای تلویزیونی به همین نام است که «سعید امامی» و «حسین شریعتمداری» تهیه کننده آن بودند و در سال ۱۳۷۵ از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد. در این برنامه، نویسندگانی نظیر «عبدالحسین زرکوب»، «احمد شاملو» و «محمود دولت‌آبادی» به عنوان «خائن به ملت» معرفی شدند و اعترافات تلویزیونی «سعیدی سیرجانی» پژوهش‌گر، نویسنده، فعالِ سیاسی منتقد نظام جمهوری اسلامی و نظریه ولایت فقیه و نیز «عزت‌الله سحابی» فعال ملی مذهبی علیه خود برای نخستین بار پخش شد.
او از سال ۱۳۸۸ چندین دفعه بازداشت ولی هر بار پس از مدت کوتاهی، آزاد شده بود. هفت سال پیش، مهدی خزعلی به زندان محکوم شد ولی حکم صادره هیچ‌گاه به اجرا در نیامد.
در این ویدیو، مهدی خزعلی به فردی به نام «ارشاد» که احتمالا در پشت دوربین قرار دارد، اشاره می‌کند و می‌گوید: «مثلا آقای ارشاد ۱۲۰ میلیون برای قبر یکی از نزدیکانش پرداخت کرده است!»
ارشاد کیست؟
ارشاد مورد اشاره خزعلی در این ویدیو، فردی به نام «حسن ارشاد» است. مشخص نیست این اسم و فامیل نام واقعی یا نام مستعار او است. نخستین بار از ارشاد به عنوان بازجوی یکی از شهروندان بهایی کرمان در دهه ۸۰ خورشیدی نام برده شده است. نمونه دیگر، دستگیری یک جوان بهایی در بیرجند پس از نقد صحبت‌های حسن ارشاد در یک کانال تلگرامی است.
حسن ارشاد خود را فارغ‌التحصیل دانشکده علوم قضایی فرق و ادیان و کارشناس بابیت و بهاییت معرفی می‌کند. او سال‌ها است با نام مستعار «ناصرالدین»، با تولید ویدیوهایی در فضای مجازی، به توجیه و کم رنگ نشان دادن آزار و اذیت بهاییان در ایران مشغول است.
در دو سال گذشته، حسن ارشاد و مهدی خزعلی چند برنامه ویدیویی با محتوای ضدیت با آیین بهایی به صورت گفت‌وگوی دو نفره ساخته‌اند. احتمالا ویدیوی تازه منتشر شده از مهدی خزعلی در دنباله همین گونه برنامه‌ها ساخته شده است.
گورستان بهاییان تهران چه‌گونه در اختیار بهاییان قرار گرفت؟
از همان نخستین ماه‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، قبرستان‌های بهاییان (گلستان جاوید) در شهرها و روستاهای مختلف مورد تهاجم نیروهای حکومتی قرار گرفتند. گورستان‌ها تخریب و توسط دولت مصادره شدند.
در سال ۱۳۶۰، گورستان بهاییان با مساحت ۸۳هزار متر مربع در تهران مصادره شد. سپس دولت با برداشتن سنگ قبرها و فروش سنگ‌های ارزشمند، محل دفن بیش از ۱۵هزار بهایی را با خاک یکسان کرد. با نبش قبر اجساد و بار کردن آن‌ها به شکل خفت‌باری در کامیون‌ها، این آرامستان مورد هتک حرمت بیشتری قرار گرفت. بعد از آن بود که زمین را با بولدوزر برای ساخت «فرهنگ‌سرای خاوران» یک‌دست کردند. امروز این فرهنگ‌سرای بر روی زمین گورستان بهاییان تهران بنا شده است.
در دهه ۶۰ خورشیدی، صدها بهایی، از جمله اعدام شده‌ها در گورستان خاوران بدون هیچ سنگ قبری دفن شدند. در سال ۱۳۷۲، زمینی بایر به مساحت حدود ۲۰ هزار متر مربع در مجاورت گورستان خاوران از طرف دولت به جامعه بهایی داده شد. این زمین در کنار قبرستان ارامنه قرار دارد.
در واقع، دولت زمینی سنددار به مالکیت بهاییان در محدوده شهری را با مساحت ۸۳ هزار متر مربع تصاحب کرده و ۱۲ سال بعد یک چهارم آن را در محلی دور برای دفن اموات به آن‌ها داده است.
این زمین چون بایر و بدون هر نوع امکاناتی بوده، بهاییان تهران با هزینه خودشان سالن پذیرایی، غسال‌خانه، یخچال و سایر امکانات بهداشتی و نظافتی را در آن احداث کرده‌اند. هم‌چنین کلیه امور مربوط به خاک‌سپاری و نگه‌داری آرامستان برعهده بهاییان است و در ۳۰ سال گذشته، «بهشت زهرا» هیچ مبلغی را برای موردی خاص پرداخت نکرده است.
چیدمان سنگ قبرها در آرامستان بهاییان تهران چه‌گونه است؟
مهدی خزعلی در بالای سنگ قبری ایستاده و سخنش را این‌‌گونه شروع می‌کند که قبرها در گلستان جاوید همه یک طبقه هستند و با توجه به فاصله دو طرف هر قبر، هر قبر در این‌جا معادل سه قبر در بهشت زهرا است و چون قبرها در بهشت زهرا سه طبقه هستند، پس به جای هر قبر در گلستان جاوید، ۹ قبر در بهشت زهرا جای می‌دهند.
ابتدا این نکته در تصویر مشخص است که خزعلی در بالای یکی از سنگ قبرهای متوفیان قدیمی آرامستان بهاییان ایستاده است، زیرا از دو سال پیش به بهاییان اجازه گذاشتن سنگ قبر نداده‌اند.
نکته دیگر این که خزعلی احتمالا می‌داند که این زمین تحت عنوان آرامستان بهاییان تهران در زمان ریاست جمهوری «اکبر هاشمی رفسنجانیی به جامعه بهایی تهران داده شده است. در ابتدا زمین یاد شده هیچ نوع امکانات یا ویژگی خاصی نداشت و بهاییان با هزینه خودشان، آن را تبدیل به محل خاک‌سپاری اموات کردند. آرامستان بهاییان تهران در سه دهه گذشته تحت پوشش قوانین مربوط به آرامستان‌های اقلیت‌های مذهبی بوده و تا امسال هیچ مشکلی هم با مسوولان بهشت زهرا نداشته‌اند.
طبق قوانین، اعضای هر جامعه دینی اجازه دارند تا متوفیان خود را طبق آیین مذهبی خویش، با رعایت اصول بهداشتی در آرامستان‌های متعلق به خودشان در تهران دفن کنند. این موضوع در مورد آرامستان‌های هندوها و ارامنه هم صدق می‌کند.
بهاییان بر اساس اعتقادات مذهبی خویش، قائل به حفظ کرامت و احترام به درگذشتگان هستند و طراحی قبور به این شکل هم نتیجه همین عقیده و اندیشه است. مطمئناً با افزایش تعداد متوفیان بهایی در آینده، طرح‌های دیگری برای به خاک‌سپردن آن‌ها به کار گرفته خواهد شد.
در واقع، مهدی خزعلی با قیاس مع‌الفارق یا مقایسه نادرست اندازه قبرها در بهشت زهرا با گلستان جاوید، می‌خواهد به این نتیجه برسد که حکومت اسلامی به یک اقلیت مذهبی مثل بهاییان بیش از مسلمانان امتیاز می‌دهد.
او در سخن خود این مورد را هم فراموش کرده است ذکر کند که چندی قبل ماموران قبرهایی را در گلستان جاوید کنده‌اند که عمق آن‌ها نشان می‌دهد دو طبقه بوده‌اند و احتمالا درصدد هستند تا بهاییان را مجبور به استفاده از قبرهای دو طبقه کنند.
دفن اموات در آرامستان بهاییان چه‌گونه است
خزعلی در این ویدیو مدعی شده است: «اگر فردی بهایی مبلغ ۱۴ میلیون تومان پرداخت کند، در این محل (گلستان جاوید) دفن می‌شود ولی افراد بی‌بضاعت که امکان پرداخت پول ندارند، می‌توانند بروند پشت این دیوار و در آن‌جا مجانی دفن شوند.»
این در حالی است که در بهشت زهرا هم اگر کسی پول قبر را نداشته باشد می‌تواند در انتهای بهشت زهرا دفن شود.
افراد بی‌بضاعت بهایی کجا دفن می‌شوند؟
به نظر جامعه بهایی، هیچ متوفایی به عنوان بی‌بضاعت شناخته نمی‌شود، حتی اگر خانواده فرد متوفی قدرت مالی برای پرداخت هزینه‌های کفن و دفن را نداشته باشد. بهاییان تهران داوطلبانه هزینه‌های کفن و دفن را پرداخت می‌کنند. از زمان شروع به کار آرامستان بهاییان، همه متوفیان بهایی به ترتیب تاریخ فوت، پشت سر هم با سنگ قبرهای یکسان دفن شده‌اند. هیچ تفاوتی بین متوفیان وجود ندارد. حتی خانواده‌ها از گذاشتن گل‌های خاص بر روی سنگ قبر عزیزشان هم پرهیز می‌کنند. بنابراین ادعای خزعلی مبنی بر دفن افراد بی‌بضاعت بهایی در محل دیگر نادرست است.
منظور مهدی خزعلی از محل دفن متوفیان بی‌بضاعت کجا است؟
مهدی خزعلی ادعا می‌کند افراد بی‌بضاعت بهایی پشت دیوار دفن می‌شوند. منظور از پشت دیوار، محل دفن قبرهای دسته‌جمعی اعدام شدگان دهه ۶۰ است. هم‌چنین گورستان خاوران بیش از یک دهه تا پیش از گرفتن زمین آرامستان، محل دفن متوفیان بهایی بوده است.
به نظر می‌رسد خزعلی آگاهانه از نام بردن گورستان خاوران پرهیز کرده است. صدها بهایی در دهه ۶۰ در این محل دفن شده‌اند و ادعای خزعلی در مورد این که فقط افراد بی‌بضاعت بهایی در این محل دفن می‌شوند، کذب محض است.
منظور مهدی خزعلی از بهاییان بی‌بضاعت چه کسانی است؟
در طی سه دهه گذشته، خانوادههای بهایی کلیه هزینه‌های مربوط به متوفی را نظیر حمل و نقل و سردخانه پرداخت کرده‌اند. با این‌که زمین آرامستان به بهاییان داده شده است، آن‌ها بارها هزینه‌هایی را هم بابت زمین پرداخته‌اند. در سال گذشته، هر خانواده بهایی مبلغ ۱۳ میلیون تومان برای تحویل پیکر عزیزشان از سردخانه به بهشت زهرا داده‌اند.
اما از سال ۱۴۰۲، فردی به نام «مومنی» که خود را از طرف بهشت زهرا مسوول آرامستان بهاییان تهران معرفی می‌کند، از آن‌ها درخواست مبلغ ۳۰ میلیون تومان برای ترخیص جسد از سردخانه کرده است. با توجه به این که درخواست این مبلغ دارای هیچ سندیت قانونی نیست و چنین تقاضایی از اقلیت‌های دینی دیگر که قبرستان‌های‌شان در مجاورت آرامستان بهاییان قرار دارد نشده است، تعدادی از خانوادههای بهایی با این درخواست مخالفت و از پرداخت این مبلغ خودداری کرده‌اند.
در طی سه ماهه گذشته، مومنی و ماموران بهشت زهرا جنازه‌های نزدیکان این خانواده‌ها را بدون اطلاع و مراسم مذهبی در محل گورهای دسته‌جمعی دفن کرده‌اند. این روش، منظور خزعلی از دفن مجانی بهاییان بی‌بضاعت است.
بر این اساس، بهاییان بی‌بضاعت مورد اشاره خزعلی، کسانی هستند که خانواده‌های‌شان حاضر به پرداخت مبلغ درخواست شده از طرف مومنی نشده و توسط او در گورستان خاوران یا به گفته مهدی خزعلی، پشت دیوار، مجانی دفن شده‌اند.
ماجرای ۱۴ میلیون تومان پول قبر چیست؟
در روزهای گذشته، مومنی درخواست مبلغ ۳۰ میلیون تومان را به ۱۴ میلیون کاهش داده است. به گفته یکی از بهاییان، مومنی هشت میلیون تومان هم بابت تابوت درخواست کرده است. این در حالی است که بهاییان تابوت به مبلغ چهار میلیون تومان خریداری کرده‌اند ولی او نپذیرفته است.
چگونگی خاک‌سپاری بهاییان در آرامستان
مهدی خزعلی می‌گوید اگر هر بهایی ۱۴ میلیون تومان را بپردازد، می‌تواند به راحتی در گلستان دفن شود و مشکلی هم نیست.
او اما آگاهانه این نکته را بازگو نمی‌کند که از ابتدای سال جدید، مومنی با تعدادی مامور در آرامستان بهاییان تهران مستقر شده و هرگاه میل او است، از ورود بهاییان به آرامستان جلوگیری می‌کند.
در ویدیوی دیگری که خزعلی با مومنی گفت‌وگو می‌کند، آن‌ها در اتاقی نشسته‌اند که بهاییان برای کارهای آرامستان درست کرده‌اند و از ابتدای سال جدید توسط مومنی غصب شده است.
مهدی خزعلی آگاهانه از ممانعت مومنی از حضور خانوادههای بهایی بر سر خاک عزیز از دست رفته خود سخنی به میان نمی‌آورد؛ همان کسانی که او از آن‌ها به عنوان بی‌بضاعت یاد می‌کند.
در آخرین مورد، به دستور مومنی، ماموران برای جلوگیری از ورود خانوادههای عزادار به گورستان، چند صد بوته مقابل در گورستان را به آتش می‌کشند.
با توجه به مستندات و شواهد بالا، مهدی خزعلی آگاهانه سعی می‌کند با حذف یا معکوس نشان دادن واقعیات، دروغی را به جای کلام راست بنشاند.
این مطلب بر پایه گفت‌وگو با چند تن از مطلعان محلی تهیه شده است.
