«امیلیا نرسیسیانس»، انسانشناس، مردمشناس و استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۲ خورشیدی در خیابان لالهزار تهران در خانوادهای ارمنی متولد شد.
او تحصیلات ابتدایی را در مدرسە بوستان گذراند و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان کوشش مریم ارمنیان ادامه داد.
امیلیا نرسیسیانس با وجود علاقه بسیار به رشته ادبیات، سیکل دوم را در رشته علوم طبیعی سپری کرد و پس از اخذ مدرک دیپلم، برای ادامه تحصیل به آمریکا عزیمت کرد و در کالج بروکلین در رشته «انسانشناسی» مشغول به تحصیل شد؛ ولی قبل از اتمام دوره، به دلیل ازدواج، به ایران بازگشت و تحصیل نیمهتمام خود را در دانشکده دماوند در دو رشته «تاریخ و فرهنگ تطبیقی» (رشته اصلی) و «زبان و ادبیات انگلیسی» (رشته فرعی) به اتمام رساند.
او بعد از گرفتن لیسانس با شرکت در در آزمون استخدامی در سازمان آموزش و پرورش منطقه یک در سمت دبیر تاریخ و زبان انگلیسی در یکی از مدارس راهنمایی یکی از روستاهای فشم استخدام شد. بعد از چند ماه با قبولی در آزمون استخدامی مجتمع فنی سمیه، کار را در مدرسه راهنمایی فشم با معرفی دبیر جایگزین رها کرده و در مجتمع فنی سمیه مشغول به تدریس شد. او بعدا به تدریس در دانشگاه تربیت معلم مشغول شد.
امیلیا همسر دانشمند ایرانی ارمنیتبار و پدر علم رباتیک ایران، مرحوم «کارو لوکاس» است. وی یک سالی را به همراه همسرش کارو لوکاس که برای کار به لیبی رفته بود، در آن کشور گذراند و پس از آن در دوره فوقلیسانس، در رشتههای «جامعهشناسی تعلیم و تربیت» (دانشگاه سنچری آمریکا) و «جامعهشناسی و انسانشناسی» (دانشگاه سالفورد انگلیس) به تحصیل پرداخت و مدرک دکتری را نیز در رشته «جامعهشناسی تعلیم و تربیت» از دانشگاه سنچری آمریکا گرفت.
دکتر نرسیسیانس پس از بازگشت به ایران، از سال ۱۳۵۷ در دانشگاه تهران، تدریس را آغاز کرد و تا به امروز استادیار و مدیر گروه آموزشی انسانشناسی دانشکده علوماجتماعی این دانشگاه و مدرس دروسی همچون «انسانشناسی تعلیم و تربیت»، «انسانشناسی جنسیت»، «زبانشناسی»، «نماد و نشانهها»، «مردمشناسی ایران»، «انسان، محیط و زیست»، «روش تحقیق در انسانشناسی» و «زبان تخصصی علوم اجتماعی» است.
او علاوه بر این، رییس مطالعات علمی گروه انسانشناسی انجمن جامعهشناسی ایران و عضو فرهنگستان هنر است. وی همچنین مدیریت گروه مطالعات انسانشناسی فرهنگی انجمن جامعهشناسی ایران، عضویت در کارگروههای مربوط به انتخاب سوالات کنکور در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در رشتههای مختلف و ریاست اداره خدمات آموزشی دانشکده علوم اجتماعی را بر عهده داشته است.
علاوه بر این وی مسئول طرحهای تحقیقاتی مختلفی از جمله «کنفرانس بینالمللی علوم و مهندسی سیستمها»، «طرح تحقیقاتی بررسی چندزبانگی در شهر تهران»، «سمینار دوزبانگی» (در سمت دبیر سمینار)، «طرح توسعه همکاریهای علمی و تحقیقاتی با دانشگاه دولتی ایروان» بوده است.
دکتر امیلیا نرسیسیانس همچنین در سمینارهای بینالمللی فراوانی نیز مقالاتی با موضوعات «شناخت و عاطفه»، «زبان و مدلسازی شناختی»، «زبان و اجتماعی شدن»، «مردمشناسی جنسیت»، «مردمشناسی زبانشناختی»، «مردمنگاری ارتباطات زنان ارمنی» و دهها مقاله علمی دیگر ارائه و منتشر کرده است.
در خصوص حوزههای مورد علاقه پژوهشی وی میتوان به مقوله «نماد و نشانهها»، «زبانشناسی با رویکرد مردمشناسی» و «انسانشناسی جنسیت» اشاره کرد. در زمینه مطالعات فرهنگ عامه، با وجود تدریس «مردمشناسی ایران»، فقط در دوران دانشجویی چند مطالعه مانند «مونوگرافی روستای ارمنینشین فریدَن (فریا)» در چهارمحال و بختیاری داشته و جمعآوری و ثبت ترانههای زنان و اعتقادات مردم و همچنین خاطرات کهنسالان از جمله کارهای پژوهشی بوده که در این روستا به انجام رسانده است و آنچنان که خود نیز میگوید، اگرچه مطالعات فرهنگ عامه در دوران دانشجویی یکی از دغدغههای اصلی او بوده، اما بعد از آن دوران، بیشتر به حوزههای دیگر انسانشناسی توجه کرده است.
«شناخت و عاطفه؛ جنبههای بالینی و اجتماعی»، «نقش علوم اجتماعی در گفتوگوی تمدنها»، «فرهنگ نمادها»، «زن و فرهنگ»، «دوزبانگی از دیدگاه علوم اجتماعی»، «زوال فرهنگ در بستر عشرت: زندگی در عیش، مردن در خوشی»، «مردمشناسی جنسیت»، «خاطرات مردمشناسان ایران»، «مردمشناسی ایرانی»، «انسان، نشانه، فرهنگ» و «مردمشناسی تعلیم و تربیت» از جمله آثار امیلیا نرسیسیانس هستند.
خانم نرسیسیانس که حوزه تعلیم و تربیت در انسانشناسی از زمینههای تخصصی مطالعات اوست، در مورد افت تحصیلی کودکان دوزبانه میگوید: «در مورد کودکان دانشآموز دوزبانە ارمنیزبان و آذریزبان کار کردهام و تاثیر دوزبانگی را در رشد شناختی کودکان مورد بررسی قرار دادهام، بچههایی که در خانه به زبان مادری تکلم میکنند، ولی در مدرسه به زبان دیگر. تحقیقات من در این زمینه به این دستاورد رسیده که رشد شناختی در کودکان دوزبانه، نسبت به کودکان تکزبانه، در زبان جدید با تاخیر اتفاق میافتد و همین موضوع باعث افت تحصیلی کودکان به خصوص در دورە ابتدایی (بهویژه در استانهای دو زبانه) میشود.»