«ملوک زرگریان» (عاشقیان) نویسنده، مترجم و فعال اجتماعی ایرانی-یهودی در اسفند ۱۲۹۹ در شهر همدان متولد شده است. او یکی از نخستین اعضای هیات مدیره سازمان «بانوان یهود ایران» بود که در اوایل سال ۱۹۴۷ میلادی در تهران بنیان گذاشته شد.
ملوک زرگریان تحصیلات خود را در مدرسه آلیانس و مدرسه آمریکایی «ایراندخت» همدان به پایان رسانید و به زبانهای فارسی، انگلیسی، فرانسه، عبری و ترکی آشنایی داشت.
نام مادرش «آدا»، پدرش «ربیع الئه» و از اعضای فعال انجمن کلیمیان «حبرا» همدان بود. وی در سال ۱۳۱۹ با «عبدالله زرگریان» ازدواج کرده و حاصل این ازدواج چهار فرزند به نامهای «ثریا ملامد»، «شهلا جاودان»، «مهناز رامین» و «رامین زرگریان» است.
دخترش «شهلا زرگریان» (جاودان) از فعالان جامعه زنان است که دو دوره مسئولیت ریاست فدراسیون ایرانیان یهودی را عهدهدار بوده و از سال ۲۰۱۴ ریاست سازمان بانوان ایرانیان یهودی در لسآنجلس به وی محول شده است.
او از بانوان خیراندیش جامعه کلیمی، شیفته هنر، ادبیات و کوشنده در راستای ارتقای سطح تحصیلات بانوان بود و از اوان جوانی پیشگام و فعال در نهضت زنان، نیز پیگیر در حل و فصل مشکلات اجتماعی زنان جامعه و راهنمایی دلسوز به شمار میرفت. از دغدغههای مهم وی حفظ حقوق زنان و ایجاد بستری مناسب برای ادامه تحصیلات آنان و نیز از زنان فعال در راستای مبارزه با بیسوادی بوده، چنان که از وی به عنوان «مادر همگان» نام برده میشد.
وی از سال ۱۳۲۸ فعالیتهای اجتماعی خود را در ایران با عضویت در سازمان بانوان یهود ایران (تهران) آغاز کرده و به مدت ۲۵ سال عضو هیات مدیره این سازمان بوده است.
زرگریان در سال ۱۳۴۰خورشیدی از طرف شورای عالی جمعیتهای زنان ایران به واسطه مدیریت در تشکیل کلاسهای مبارزه با بیسوادی جهت بانوان سالمند و کودکان، همراه با خانم «قدیشا» به عنوان سرپرست کلاسها و نیز به سمت بازرس وزارت فرهنگ در این نهضت (مبارزه با بیسوادی) انتخاب شد.
زرگریان خودش در اینباره میگوید: «از طرف وزارت فرهنگ بخشنامهای به مدارس و سازمانهای خیریه فرستاده شد. موضوع آن مبارزه با بیسوادی تحت نظر والاحضرت اشرف پهلوی و روانشاد دکتر فرخرو پارسا بود. من مصمم شدم که سازمان بانوان یهود ایران پرچمدار این مبارزه شود. در آن زمان مدرسه باختر در همسایگی منزل ما قرار داشت. من به ملاقات متصدی مدرسه رفتم و تقاضا کردم که کلاسهای درس مدرسه را در اختیار ما بگذارد تا برنامههای مبارزه با بیسوادی را آنجا پیاده کنیم.»
ملوک زرگریان در سال ۱۹۸۰ پس از وقوع انقلاب اسلامی تن به مهاجرت ناخواسته داد و به همراه همسرش راهی آمریکا شد و پس از مدت کوتاهی به عضویت سازمان زنان یهودی کالیفرنیای جنوبی پذیرفته شد و به فعالیتهای عامالمنفعه پرداخت.
نام ملوک زرگریان در کارنامه فعالیتهای فرهنگی جامع کلیمیان ایران به عنوان نخستین زن مترجم و مولف ثبت گردیده است. او به زبانهای فرانسه، عبری، فارسی و ترکی احاطه داشت، از این رو همواره اوقات فراغت خود را صرف مطالعه راجع به وظایف و نقش زن حول محور دین، تاریخ و فرهنگ یهودیت جستوجو میکرد.
ترجمه کتاب «نیایش زن یهودی» از زبان فرانسه (این کتاب ۴ بار تجدید چاپ شده است)، ترجمه کتاب «دروازههای تفیلا» در دو جلد و نوشتن کتاب در مورد «رابطه ده فرمان و دعای شمع ایسرائیل» شامل متون فارسی، انگلیسی و عبری از جمله تالیفات و ترجمههای وی هستند.
زرگریان از توجهی که به نیایش زن یهودی شده بود، به نیکی یاد میکند و میگوید: «به یاد دارم که در اولین گردهمایی انجمن بانوان یک جلد از کتاب نیایش زن یهودی توسط «لطفالله حی» به مبلغ ده هزار تومان خریداری شد. سایر مدعوین به پیروی از آقای حی قیمتهای گزافی برای خرید کتابهای بعدی پرداخت کردند. هنوز وقتی در این سر دنیا این کتاب را در دست خانمها میبینم، احساس میکنم که پیام دوستی و یکرنگی خداوند مستقیما به مردمش داده میشود.»
ملوک زرگریان در سال ۱۹۸۹ به پاس خدمات بشردوستانه از طرف «سازمان بانوان یهود ایران» در کالیفرنیا جنوبی به عنوان زن شایسته، مفتخر به دریافت لوح سپاس گردید. در این مراسم «تام سردلی» شهردار لسآنجلس لوح افتخار را به وی تقدیم کرد. همچنین سازمان «هداسا» ضمن تجلیل از خدمات ملوک زرگریان، جایزه ویژه «Long Iland distinguished humanitarian» را به وی اهدا کرد و پس از مدتی نیز سازمان ارت نیویورک هم طی مراسمی از وی به عنوان یک زن فرهیخته تجلیل به عمل آورد.
در سال ۱۹۹۸ در پنجاهمین سال تاسیس «سازمان بانوان یهود ایران» در لسآنجلس، توسط «آمنون نتصر» به پاس خدمات ارزنده طی نیم قرن، لوح سپاس به وی تقدیم شد.
ملوک زرگریان (عاشقیان) در سال ۲۰۰۵ میلادی در سن ۸۵ سالگی درگذشت.