«روحالله سپیر» یکی از بنیانگذاران بیمارستان خیریه سپیر، فرزند دوم مرحوم «میرزا آقاجان» و «بانو نصرت» و نوه «حکیم شلمو»، پزشک حاذق دربار «ناصرالدین شاه قاجار» بود که در سال ۱۲۹۰ در خانوادهای مرفه در تهران به دنیا آمد. او آنقدر با تیفوس جنگید و در درمان آن کوشید که خود در نهایت قربانی این بیماری شد.
روحالله سپیر تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه «نور و صداقت» آغاز کرد؛ سپس دوره متوسطه را با فراگیری زبان انگلیسی در کالج امریکایی با موفقیت به پایان رسانید. او مدتی در همین مدرسه به تدریس علوم طبیعی مشغول شد و زمانی هم در داروخانه به داروسازی پرداخت. اوقات فراغت خود را به ورزشهای شنا و کوهنوردی می گذراند. همچنین از استعدادش در نمایشنامهنویسی بهره میبرد و گاهی نوشتههای خود را در محیط آموزشی بر روی صحنه تئاتر میبرد. او زبان انگلیسی را مانند دیگر اعضا خانواده به خوبی میدانست.
پس از تاسیس دانشکده پزشکی دانشگاه تهران در دوران زمامداری «رضاشاه»، روحالله سپیر یکی از نخستین دانشجویان بوده که توانست به این دانشکده راه یابد و با موفقیت فارغالتحصیل شود.
۲۸ ساله بود که از نخستین فارغالتحصیلهای دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به شمار آمد و به عنوان کارآموز بخش زنان و زایمان کار کرد. دکتر سپیر طی این مدت رفتاری تلخ و غیرانسانی را نسبت به همکیشان خود تجربه کرد و همین امر باعث شد تا به دنبال راه چارهای باشد تا هم کیشان خود در اینگونه موارد از رفتارهای یهودستیزانه مصونیت داشته باشند. از این رو، جهت تحقق بخشیدن به اندیشههای خویش به عضویت «کانون جوانان یهود» درآمد و به موازات اهداف و فعالیتهای خیرخواهانه این سازمان، اقدام به تاسیس تشکلهایی جهت تامین و تعمیم بهداشت عمومی و یاری رساندن به طبقه محروم جامعه کرد.
روحالله سپیر در ۲۶ دیماه ۱۳۲۱ کانونی را با نام «کانون خیرخواه» در محله عودلاجان راهاندازی کرد؛ این کانون با هدف تامین و تعمیم بهداشت عمومی و یاری رساندن به طبقه محروم جامعه و کمکهای مردمی مشتمل بر پول، دارو و خواربار فعالیت خود را در محله عودلاجان آغاز کرد. اوج فعالیتهای دکتر سپیر در زمان جنگ جهانی دوم و زمان قحطی و سرایت امراض مسری گوناگون همچون طاعون، وبا، تیفوس و … بود.
او به یاری خواهر پزشک و دیگر اعضای خانواده و همکارانش «کانون خیرخواه» را در محل کنیسه «ملاحنینا» در خیابان سیروس گشود. در سرلوحه کانون نوشته بود: «کانون خیرخواه به وسیله جامعه کلیمیان ایران و برای خدمات بهداشتی و درمانی به همه ایرانیان صرف نظر از دین، اعتقادات و سایر وابستگیهای آنها تشکیل میشود.»
این نهاد ابتدا نام خود را با نام درمانگاه «کانون خیرخواه» در سال ۱۳۲۱ آغاز نمود. درمانگاه بعدها گسترش یافت و بیمارستان «کوروش کبیر» نام گرفت. بعد از انقلاب نام این مجموعه به دکتر سپیر تغییر پیدا کرد. دکتر سپیر همیشه مىگفت که این بیمارستان فقط برای کلیمیان نیست و اغلب بیمارانی از ادیان گوناگون به بیمارستان میآمدند.
او برای تامین هزینه سازمان خود دو کنسرت در تهران برگزار کرد که در آنها «مرتضی خان و موسی خان نیداوود» و «ملوک ضرابی» هنرنمایی کردند. با درآمد این برنامهها و گردآوری کمکهای مالی دیگر شروع به ساختن درمانگاهی برای «کانون خیرخواه» کرد و به آموزش و نظارت بر بهداشت کاسبها به ویژه قصابیها پرداخت و شخصا با جوانان کلیمی و مسلمان به خانههای مردم میرفت و با مواد ضدعفونیکننده عامل بیماری تیفوس یعنی شپشها را نابود میکرد. سرانجام نشست و برخاست همهروزه با بیماران تیفوسی او را هم به این بیماری گرفتار ساخت.
کانون جوانان به سرپرستی دکتر سپیر با تلاشی بیوقفه شبانهروز صدها بیمار مشرف به مرگ را از مرگ حتمی نجات دادند. سرانجام دکتر سپیر در ۲۲فروردین۱۳۲۲ به خاطر ابتلا به بیماری که سالها برای درمان آن کوشش کرده بود، چشم از جهان فروبست.
بیمارستانی که از دوره تیفوس تا همهگیری کرونا به بیماران نیازمند خدمات داد، در سال ۱۳۹۹ به علت مشکلات مالی بعد از ۷۸ سال فعالیت تعطیل شد و اکنون جای کادر پرستاری و پزشکی در این بیمارستان خالی است. از جمعیت ۲۰۰ نفری کارکنان بیمارستان کسی غیر از پرسنل نگهبانی و اداری حضور ندارد. به گفته کارکنان این مرکز خیریه درمانی، زمستان سال ۱۳۹۸ مشکلات مالی بیمارستان دکتر سپیر به اوج خود رسید و بعد از آن بود که از جمعیت ۲۰۰ نفری کارکنان رو به کاهش گذاشت و فعالیت باقیمانده کارکنان درمانی نیز در نیمههای تابستان خاتمه یافت.