جبار طاووسی

ندا حسینی، شهروندخبرنگار: ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌ خود ساخته‌اند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.
***

گَنزِورا «جبار چحیلی»، معروف به «شیخ جبار طاووسی» در سال ۱۳۰۲ در اهواز به دنیا آمد. او روحانی مندایی و تا زمان مرگش رهبر صابئین مندایی جهان بود که از پیروان حضرت آدم، حضرت شیث، حضرت نوح، حضرت سام و حضرت یحیی هستند.

این روحانی مندایی که دارای درجه «ریشا اِد اِما» (رهبر) و «گَنزِورا» که بالاترین مرتبه دینی روحانیت جامعه صابئین مندایی بود، برای گذران زندگی در حرفه طلاسازی و میناکاری فعالیت می‌کرد. شیخ جبار طاوسی بیش از ۷۰ سال از عمر خود را وقف جامعه منداییان ایران کرد.

صابئین یا منداییان اقلیتی قومی-دینی‌اند که بیشتر در عراق و ایران زندگی می‌کنند. آن‌ها خود را پیرو یحیای پیامبر یا یحیای تعمیددهنده می‌دانند.

یک گنزورا، با معنی لغوی «گنج‌دار» بر امور دینی منداییان نظارت دارد. گنزورا مقام رهبری بر جامعه مندایی ندارد و هرگز هیچ‌کس در آیین مندایی نمی‌تواند رهبری دینی جامعه را بر عهده بگیرد. دادن عنوان رهبری به شیخ جبار بعد از انقلاب اسلامی صورت گرفت. هرکس در دین مندایی بتواند به درجه بالای تعلیمات دینی برسد و بر متون دینی تسلط کامل پیدا کند، به مقام گنزورا می‌رسد.

شیخ جبار، فرزند «طاووس» و نوه «دهدار ملا سعد» در ۱۳۰۲ هجری شمسی برابر با ۱۹۲۱ میلادی در خیابان قصر اهواز که محل سکونت و اجتماع بسیاری از منداییان است، متولد شد. پدرش در حادثه انفجار انبار باروت قصر شیخ خزعل همراه با چندین تن از منداییان دیگر که آنجا مشغول به کار بودند، جان باخت. بعد از مرگ پدر، سرپرستی جبار به پدربزرگش دهدار ملا سعد با نام دینی «ارواها نهویلی» سپرده شد. پدربزرگ او یکی از معدود منداییانی بود که به خط و زبان مندایی در کنار فارسی و عربی تسلط کامل داشت. بنا به تحقیقات، منداییان صاحب زبان و خط ویژه معروف به «ماندایی»اند که شعبه‌ای از زبان‌های سامی و شکلی از زبان آرامی است که در «بابل سفلی» رواج داشته و با زبانی که «تلمود بابلی» را با آن نوشته‌اند، قرابت نزدیک دارد. ارواها نهویلی یکی از کاتبان گنزربا (کتاب مقدس منداییان به معنای گنج آسمانی) در میان منداییان به شمار می‌رفت.

از هشت سالگی، نقره‌کاری و میناکاری را نزد سه دایی خود «سلمان»، «مزبن» و «سلطان» فراگرفت. نیاز به یک گنزورا برای انجام مراسم ازدواج باعث شد که به سلک روحانیت درآید.

شیخ جبار در سال ۱۹۴۷ با «شیرین»، فرزند «سلطان سلوم» (ارواها نهویلا) و خواهر «شیخ طالب» ازدواج کرد. ثمره این ازدواج ۴ پسر و ۶ دختر به نام‌های «صباح»، «صبیحه»، «صلاح»، «ملیحه»، «نادره»، «نجاح»، «فلاح»، «سعاد»، «نرگس» و «ندا» است. صلاح و نجاح پسران شیخ جبار نیز مانند پدر در راه احیاء و هدایت منداییان بر آمدند و تلاش کردند تا این آیین را فراگیرند.

شیخ جبار بعد از مرگ پدرش تحت آموزش پدربزرگش که به مندایی و فارسی و عربی آشنا بود، قرار گرفت. گنزورا «جبار چحیلی» معروف به شیخ جبار طاووسی بیش از ۲۵۰۰ عروس و داماد مندایی را به عقد همدیگر درآورده بود و بدین سان، پدر معنوی صابئین مندایی ساکن خوزستان به شمار می‌رفت.

فرزندان آقای جبار طاووسی پس از وی، نقش مهمی در هدایت و مدیریت جامعه منداییان جهان بر عهده داشته‌اند. «نجاح طاووسی»، یکی از فرزندان جبار طاووسی، در حال حاضر بالاترین مقام مذهبی منداییان ایران است.  فرزند دیگر جبار طاووسی، با نام «صلاح طاووسی»، در حال حاضر در استرالیا ساکن است و بالاترین مرجع مذهبی منداییان جهان است.

گَنزِورا جبار چحیلی در زمینه‌های دینی و قومی نیز فعال بوده و در انجمن صابئین مندایی عهده‌دار ریاست و دبیرکلی آن بود. او در بامداد روز یکشنبه هفتم دی ماه سال ۱۳۹۳ در سن ۹۱ سالگی درگذشت.

مراسم تدفین جبار طاوسی به صورت خاص و بر اساس تعالیم مندایی در شهر اهواز و با حضور جمع کثیری از خاندان و پیروان این دین برگزار شد. جسد وی در گورستان اختصاصی صائبین مندایی اهواز به خاک سپرده شده است.

اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی

درباره ما

در این وبسایت اطلاعات مربوط به ادیان و مذاهب ایران گردآوری شده ودر درسترس شما قرار دارد. با مراجعه به فهرست و گزینه‌های سایت، به این اطلاعات دسترسی پیدا خواهید کرد. 

© Copyright Off-Centre Productions 2021